0000001 45

Aparaty stabilizujące (szyny, łuski) umożliwiają posługiwanie się kończynami w przypadkach porażeń wiotkich i w razie braku stabilizacji w stawie, np. ograniczając niepożądane ruchy umożliwiają chodzenie.

Aparaty specjalne obejmują bardzo rozległą grupę pomocy ortopedycznych, których nie da się zaliczyć do żadnej z grup uprzednio wymienionych. Należy tu wymienić wszystkie urządzenia i pomoce stosowane przy leczeniu dysplazji stawów biodrowych (pajacyk Grucy, szyna Koszli, poduszka Frejki i in.), jak również wszystkie skomplikowane aparaty ze sztucznymi źródłami zasilania.

Ryc. 96. Pomoce ortopedyczne w dysplazji stawów biodrowych: a — poduszka Frejki, h — szyna (rozwórka) Koszli.

W Polsce stosuje się przede wszystkim tzw. poduszkę Frejki oraz rozpórkę (szynę) Koszli (ryc. 96).

Poduszka Frejki składa się z szerokiego kawałka gumy piankowej, włożonego do plastykowego woreczka i płóciennego pokrowca zaopatrzonego w szelki i tasiemki. Wymaga ona umiejętnego obchodzenia się z nią. Aby ułatwić pielęgnowanie niemowlęcia, można przeciąć śpioszki dziecka w kroku. W ten sposób można zmienić pieluszkę bez zdejmowania śpioszków. Poduszkę Frejki rozpina się tylko do zmiany pieluszki i — oczywiście — zdejmuje do kąpieli. Należy jednak pamiętać, iż nóżki podczas kąpieli powinny pozostać w odwiedzeniu.

KONSERWACJA APARATÓW ORTOPEDYCZNYCH

Najczęściej i najszybciej zużywają się części ruchome: zamki i zawiasy. W tych bowiem miejscach mogą zbierać się: błoto, nitki z odzieży, kurz, elementy roślin, piasek i inne ciała obce. Należy więc okresowo sprawdzać te newralgiczne punkty i oczyszczać je, np. raz na tydzień. Po otworzeniu zamków i zawiasów elementy aparatu oczyszcza się z ciał obcych za pomocą ostrego przedmiotu (noża, szpilki do włosów, kawałka drucika). Po oczyszczeniu wszystkie metalowe części należy przetrzeć suchą ściereczką i w każde miejsce zapuścić kroplę oliwy, uważając, aby nie zaplamić tłuszczem części skórzanych.

Do oczyszczenia pasków skórzanych i wyściółck najodpowiedniejsza jest ciepła woda z dodatkiem mydła do konserwacji elementów rzędu końskiego, lub też jednorazowe zabezpieczenie ich u rymarza specjalną substancją.

Należy przestrzec przed stosowaniem środków chemicznych czyszczących. Wysuszają one skórę, przez co staje się ona sztywna, a nawet łamliwa.

Aparaty ortopedyczne należy sprawdzać też pod względem prawidłowego dopasowania, gdyż stale używanie może z czasem doprowadzić do powstania zmian w ustawieniu poszczególnych elementów (np. rozchwianie zawiasów). Należy też kontrolować komplet śrubek i nitów użytych do budowy aparatu. Bardzo często gubią się i sprawia to użytkownikowi niemało kłopotu. Wystarczy mieć w domu komplet zwykłych narzędzi i zapasowe śrubki, aby uzupełnić braki. Jeśli natomiast przetarciu ulegnie nit, wówczas konieczna jest pomoc fachowa.

Wraz z używaniem aparatu niszczą się i zużywają również inne jego części, np. paski, sprzączki itp. Nie można używać aparatu, jeśli jego elementy są uszkodzone. Należy więc co jakiś czas zrobić przegląd i każde zauważone uszkodzenie od razu naprawić.

GORSETY

ORTOPEDYCZNE

Zadaniem gorsetów ortopedycznych jest mechaniczna ochrona kręgosłupa. Polega ona na:

1)    biernym podparciu struktur, ich stabilizacji i odciążeniu,

2)    biernej korekcji zniekształceń spowodowanych chorobowymi zmianami w tkankach lub asymetrycznym działaniem mięśni,

3)    monitorowaniu czynnej korekcji postawy.

Z mechanicznej stabilizacji kręgosłupa korzysta się w takich przypadkach, w których niewydolność lub dysfunkcja mięśni nic zapewniają kontroli prawid-

o

b

Ryc, 97. Kołnierze podpórcze,. szyjnego odcinka kręgosłupa: a — dwuczęściowy z kampolitu, b — z regulacją wysokości.

91