01

Pojęcia podstawowi

Ekonomia jest nauką badającą, w jaki sposób ludzie (pojedynczo lub w zorganizowanych zespołach) wykorzystują zasoby będące w ich dyspozycji w celu zaspokojenia różnorodnych potrzeb materialnych i niematerialnych. Celem zatem działań gospodarczych człowieka jest zaspokojenie różnorodnych potrzeb.

Potrzeby, to stany napięć psychicznych czy biologicznych, powstających wskutek odczuwania braku jakichś składników potrzebnych dla funkcjonowania organizmu, lub też dla funkcjonowania systemu psychicznego. Krótko mówiąc, potrzeba to odczucie braku czegoś. Człowiek odczuwa różnorodne potrzeby, są one nieograniczone w czasie i przestrzeni. Jedna potrzeba rodzi drugą; nie można zatem wskazać punktu, w którym człowiek mógłby przestać odczuwać coraz to nowe potrzeby, ponieważ człowiek zawsze będzie dążył do uczynienia pracy lżejszą, do życia bardziej wygodnego, bezpieczniejszego, do wydłużania czasu wolnego, do lepszego zrozumienia świata itd. Potrzeby są zatem akceleratorem rozwoju cywilizacyjnego.

A oto klasyfikacja potrzeb:

-    jako istota biologiczna - człowiek odczuwa potrzeby biologiczne: jedzenia, picia, spania, ubierania się, mieszkania

-    jako system psychiczny - człowiek odczuwa potrzeby psychiczne; uczuciowe np. miłości, intelektualne np. wiedzy, informacji, transcendentne np. obcowania z Bogiem, bezpieczeństwa socjalnego np. ochrony w razie choroby, wypadku, niepełnosprawności,

-    jako istota społeczna i uczestnik życia zbiorowego - człowiek odczuwa potrzeby socjologiczne; np. więzi rodzinnych, towarzyskich, sąsiedzkich, etnicznych, potrzeby komunikacji z innymi ludźmi, potrzeby autorytetu, prestiżu, potrzeby przewodzenia itp.

-    jako istota gospodarująca - człowiek odczuwa potrzeby ekonomiczne; potrzebę posiadania dóbr produkcyjnych np. firmy oraz dóbr konsumpcyjnych np. domu, mieszkania, samochodu, umeblowania, potrzeby umiejętności gospodarowania itp.

Jako uczestnik i twórca kultury — człowiek odczuwa potrzeby wyższego rzędu; posiadania dóbr i wartości kulturalnych, przeżywania doznań estetycznych, tworzenia dóbr kultury itp.

Aby zaspokoić różnorodne potrzeby człowiek nauczył się przekształcać zasoby w trakcie procesów produkcyjnych w dobra i usługi zaspokajające określone potrzeby.

Śrpdki zaspokojenia potrzeb

Dobra wolne

Dobra wolne dane są przez przyrodę np. powietrze, energia słoneczna, zasoby leśne, zasoby wodne. Te dobra nie wymagają przetworzenia, nie są więc wynikiem produkcji a więc występują w przyrodzie w postaci nadającej się wprost do zaspokojenia określonej potrzeby ludzkiej. W praktyce zasoby tego typu wyczerpują się, wobec czego zachodzi coraz pilniejsza potrzeba racjonalnego ich wykorzystania.