0000030 (9)

Ryc. 140. Udo mężczyzny. Widok od wewnątrz (wg Kowanowa).

stowywaniu w stawie kolanowym widoczne są dwa wgłębienia ograniczające od przodu i tyłu napięte pasmo biodrowo-piszczelowe.

Przesuwając palce po napiętym paśmie biodrowo-piszczelowym do góry osiągniemy wyczuwalny mięsień naprężacz powięzi szerokiej.

W okolicy tylnej kolana, przy zgiętej goleni w stawie kolanowym, uwidacznia się duże zagłębienie dołu podkolanowego (fossa poplitea). Dół ten jest ograniczony od dołu przez głowę boczną i przyśrodkową mięśnia brzuchatego łydki, od strony bocznej przez ścięgno mięśnia dwugłowego uda, a po stronie przyśrodkowej przez ścięgna mięśni półścięg-nistego i półbłoniastego. Podczas prostowania goleni w stawie kolanowym zagłębienie dołu podkolanowego znika, a przy wyprostowanej kończynie powstaje uwypuklenie zależne od zawartej w dole tkanki tłuszczowej.

Tętnica i żyła podkolanowa oraz nerw piszczelowy układają się po stronie przyśrodkowej linii środkowej dołu podkolanowego. Najbardziej powierzchownie biegnie nerw piszczelowy (n. tibialis), pod nim — żyła podkolanowa (yena poplitea), a najgłębiej tętnica podkolanowa (a. popli-tea). Po stronie bocznej linii środkowej dołu podkolanowego biegnie nerw strzałkowy wspólny (n. peroneus communis).

Na powierzchni tylnej goleni przy wspinaniu się na palcach napina się bardzo silnie mięsień trójgłowy łydki, którego zarysy są wyraźnie widoczne (ryc. 142). Badaniem palpacyjnym możemy w nim odróżnić głowę przyśrodkową i krótszą boczną głowę mięśnia brzuchatego łydki

Tendo

M. vaslus lateralis

M. vestus medialis

\Fossa genus lateralis igamentum pate/lae ICondylus medialis tibiae Fossa genus medialis 'Tuberositas tibiae

'aput mediale Im. gastrocnemii

Facies medialis tibiae

Ryc. 141. Mięśnie uda i goleni u mężczyzny. Widok od przodu (wg Kowanowa).

m. quadricipitis femoris Tractus

iliotibialis

Tendo m. bicipitis femoris Condylus lateralis tibiae Caput fibulae

Su/cus anterior et posterior crurts M. extensor digitorum longus M. peroneus longus M. tibialis anterior

oraz nieznacznie wystający z boków mięsień płaszczkowaty. Ku dołowi tworzą one bardzo silne i dobrze widoczne ścięgno biegnące do guza piętowego, zwane ścięgnem piętowym (Achillesa — tendo calcanues s. Achil-lis). Ścięgno to w swoim początkowym odcinku zstępując w dół ulega zwężeniu, a w końcowym ponownie się rozszerza (ryc. 143). Między ścięgnem piętowym i kostkami, boczną oraz przyśrodkową, widoczne są zagłębienia. Zagłębienie boczne jest głębsze, biegną w nim ścięgna mięśnia strzałkowego długiego (m. peroneus longus) i strzałkowego krótkiego (m. peroneus brevis) oraz odgałęzienia tętnicy strzałkowej — gałęzie kostki bocznej (rami malleolares laterales). W przyśrodkowym zagłębieniu przebiegają ścięgna mięśnia zginacza długiego palców, zginacza długiego palucha i piszczelowego tylnego oraz tętnica i żyła piszczelowa tylna (a. et v. tibialis posterior).

Na powierzchni przedniej goleni, w jej górnej części, przy wyprostowanej stopie opartej na pięcie uwypukla się grupa mięśni prostowników, mięsień piszczelowy przedni i prostownik długi palców. W odcinku dalszym wyczuwamy widoczne ścięgna mięśni grupy przedniej goleni. Idąc od brzegu przyśrodkowego odróżniamy ścięgno mięśnia piszczelowego przedniego, prostownika długiego palucha oraz prostownika długiego palców. Mięśnie grupy bocznej goleni badamy przy stopie zgiętej, odwiedzionej i nawróconej. W tym ustawieniu stopy, po stronie bocznej goleni wyczuwamy wyniosłość, którą tworzą brzuśce mięśnia strzałkowego długiego i krótkiego. Od dolnej części tej wyniosłości można prześledzić ścięgna tych mięśni aż do dołu bocznego za kostką boczną.    '

165