093

3.2.    APARATY ELEKTRYCZNE WYSOKIEGO NAPIĘCIA

nia prądów łączeniowych. Prąd wyłączalny symetryczny i niesymetryczny łącznika (wyłącznika, rozłącznika) powinien być co najmniej równy największej spodziewanej wartości odpowiedniego prądu wyłączeniowego (zwarciowego), występującego po czasie równym najmniejszemu możliwemu opóźnieniu rozdzielania się styków. Prąd wyłączeniowy niesymetryczny uwzględnia się jedynie w przypadkach, w których czas ten jest mniejszy niż 0,1 s.

Również moc wyłączalna łącznika musi być co najmniej równa największej spodziewanej mocy wyłączeniowej (zwarciowej).

Wyłączniki współpracujące z automatyką SPZ (samoczynnego ponownego załączania) muszą być przystosowane do dwukrotnego wyłączenia zwarcia w bardzo krótkich odstępach czasu. Dobrze nadają się do tego celu wyłączniki pneumatyczne, w których każde z wyłączeń przebiega praktycznie w takich samych warunkach. W wyłącznikach małoołejowych, w których proces usuwania par i gazów pochodzących z rozkładu oleju i ponownego napełnienia komór po pierwszym wyłączeniu trwa stosunkowo długo, drugie wyłączenie może przebiegać w znacznie trudniejszych warunkach niż pierwsze. Z tych względów, prąd wyłączalny wyłączników małoołejowych, współpracujących z zespołem przekaźnikowym do SPZ, może być znacznie mniejszy niż takich samych wyłącznik ó w przy jed n o r azo wy m p rzery wa n i u prąd u zw arci o wego. Właściwości te powinny być uwzględnione przy ustalaniu parametrów łączników przeznaczonych do pracy w układach z SPZ.

Podawane w katalogach wyłączników wartości prądów wyłączalnych obowiązują dla:

—- napięć roboczych nie wyższych niż górne napięcie łączeniowe;

—    pojedynczych wyłączeń lub cykli łączeniowych nie ostrzejszych niż podane w katalogach;

—    przebiegów napięć powrotnych nie ostrzejszych od tych, przy których zostały ustalone parametry łączników.

Bardziej niekorzystne od probierczych przebiegi napięć powrotnych mogą występować jedynie przy zwarciach bezpośrednio za dużymi transformatorami, generatorami oraz dławikami ograniczającymi prądy zwarcia. Układy probiercze i sposoby liczenia napięć powrotnych określa norma PN-74/E-05002. W przypadkach, w których rzeczywiste warunki pracy są trudniejsze od probierczych, zdolności wyłączalne wyłączników powinny być uzgodnione z wytwórcą. Uzgodnienia nie są potrzebne, jeżeli składowa okresowa prądu wyłączeniowego nie przekracza 0,6 wartości znamionowego prądu wyłączalnego wyłącznika.

Wyłączniki powinny być dobierane na warunki zwarciowe, jakie mogą wystąpić w perspektywie 10    15 lat bez konieczności ich wymiany.

Do sterowania mniej ważnych odbiorów średniego napięcia zaleca się stosować rozłączniki lub nawet odłączniki z bezpiecznikami. W zależności od przeznaczenia rozróżnia się rozłączniki transformatorowe, kondensatorowe, ogólnego przeznaczenia oraz silnikowe (styczniki wysokiego napięcia). Rozłącz-

93