2

Kompendium pielęgnowania pacjentów w starszym wieku

prawidłowej, ze względu na upośledzony, czasami fragmentaryczny odbiór docierającej mowy. Pacjent z niedostuchem często sam, już na początku rozmowy prosi o to, aby rozmówca wypowiadał się nieco głośniej i wolniej lub prosi o powtórzenie wypowiedzi kierowanych do niego. Sytuacją sprzyjającą powstaniu niedosłuchu u osób starszych jest także wspomniane już wcześniej nadmierne gromadzenie woskowiny w przewodzie słuchowym. W takim przypadku do specyficznego zachowania charakteryzującego pacjenta z nie-dosłuchem dołączają się pewne dolegliwości, które chorzy często określają jako szumy uszne (dzwonienie, brzęczenie, tętnienie) oraz uczucie pełności w uchu [1, 2].

Konsekwencje niedowidzenia

Pogorszenie funkcji narządu wzroku polega głównie na zmniejszeniu ostrości widzenia, gorszym przystosowaniu oka do widzenia w oraz na zmniejszonej zdolności akomodacji powodującej dalekowzroczność [1]. W przypadku zbyt późno rozpoznanej lub nieleczonej choroby oczu po wstałe zmiany mogą spowodować znacznego stopnia niedowidzenie, a nawet całkowitą ślepotę. Konsekwencją niedowidzenia są głównie trudności w przemieszczaniu się (obijanie się o przedmioty) oraz różnego stopnia upośledzenie funkcjonalne w zakresie czynności dnia codziennego. Znacznemu upośledzeniu ulega zdolność czytania, precyzja i dokładność-wykonywanych czynności, a także zdolność orientacji w otoczeniu mogąca zagrażać bezpieczeństwu pacjenta. Dużego stopnia niedowidzenie może powodować ponadto zmiany charakterologiczne. Upośledzenie orientacji zwiększa podatność na lęk i w konsekwencji gotowość do różnego rodzaju reakcji obronnych. Często chory staje się też podejrzliwy i czuje się oszukiwany.

Postępowanie wobec osób z upośledzeniem funkcji narządu wzroku i słuchu

Zakres podejmowanych działań uzależniony jest od stopnia niedowidzenia lub niedosłuchu oraz zdolności kompensacyjnych pacjenta. Osoby, u których nie ma możliwości korekcji powstałych dysfunkcji (aparaty słuchowe, okulary, soczewki, czasami zabieg operacyjny) wymagają znacznego zaangażowania i pomocy ze strony rodziny/opiekuna. Szczególną opieką należy otoczyć osoby samotne. W obszarze podejmowanych działań niezmiernie ważnym elementem opieki domowej i stacjonarnej wobec starszej osoby ze znacznym ubytkiem wzroku lub słuchu jest zapewnienie bezpiecznego nia.

152

Rozdział 10 • Ogólne aspekty pielęgnacji osób w starszym wieku

VVska/ówki opiekuńcze wobec osoby niedowidzącej/niewidomej [4, SJ:

•    pomoc w wykonywaniu czynności dnia codziennego (w razie koniec

ności):

-    dotyczy np. utrzymania higieny ciała, ubierania się, spożywani posiłków (np. pokrojenie posiłku na drobniejsze kawałki, w nul potrzeby nakierowanie ręki osoby niedowidzącej w celu wyczuci dotykiem np. szklanki, sztućców); wskazane jest także stosowalno objaśnień w celu poprawy orientacji;

•    zapewnienie poczucia bezpieczeństwa podczas hospitalizacji:

-    zapoznanie z personelem pielęgniarskim, lekarzem, rehabilitantem;

-    umieszczenie pacjenta na sali wieloosobowej (możliwość pomocy) innych pacjentów), z łatwym dostępem do sygnalizacji dźwiękowei - dzwonek w zasięgu ręki;

-    zapoznanie z topografią sali, oddziału (w początkowym okresie hospitalizacji towarzyszenie pacjentowi podczas przemieszczania się I np. do toalety, świetlicy);

-    poinformowanie pacjenta o zwyczajach panujących na oddziale, rozkładzie dnia;

-    w miarę możliwości zapewnienie opieki przez te same osoby;

-    utrzymanie stałego ułożenia przedmiotów w szafce przyłóżkowej, laska zawsze w stałym, dostępnym miejscu;

-    zawsze uprzedzać pacjenta o wejściu i wyjściu z sali, o obecności innych osób;

-    nigdy nie zbliżać się do pacjenta bezgłośnie;

-    informowanie o zamiarze wykonania zabiegu, czynności;

•    zapewnienie optymalnych warunków otoczenia umożliwiających

aktywność pacjenta:

-    przedmioty powinny znajdować się w stałym miejscu (nie należy ich przekładać);

-    drzwi pokoju/sali pacjenta powinny być całkowicie otwarte lub zamknięte;

-    usunięcie wszelkich przedmiotów leżących na drodze do innych pomieszczeń, z których korzysta pacjent, np; łazienka, WC, kuchnia (w pokoju/sali musi panować ład i porządek, należy zabezpieczyć wszystkie kable, schody zabezpieczyć poręczami, na stole nie powinny znajdować się żadne zbędne rzeczy, należy usunąć ze sfery poruszania potencjalne przeszkody, przedmioty łatwo tłukące się, ostre);

-    niezwłoczne informowanie pacjenta o dokonaniu jakichkolwiek zmian w jego otoczeniu (nie wprowadzać zmian bez uzgodnienia i bez uzyskania aprobaty, nawet jeśli wydają się one praktyczniejsze);

-    przestrzeganie ustalonego porządku dnia;

153