2 (250)

Kolej żelazna jest to pewne urządzenie, przysposobione do powtarzającego sic przewozu 1 ub rzeczy, poprzez nie całkiem bodaj pozbawione znaczenia odległości przestrzenne, na metalowych podwalinach, które dzięki swej konsystencji, budowie i gładkości sa przeznaczone do umożliwienia transportu pokaźnej masy towarowej, względnie do osiągania stosunkowo znacznej prędkości ruchu przewozowego, a dzięki tymże właściwościom i w łączności z użytymi ponadto dla wytwarzania ruchu przewozowego sił przyrodzonych (para wodna, elektryczność, działanie muskułów ludzkich lub zwierzęcych, a przy pochyłej płaszczyźnie toru również sama iuż własny ciężar pojemników i ich ładunku itd.) jest w stanie przy swym ruchu kołowym wywrzeć pewne stosukowo przemożne działanie (stosownie do okoliczności - pożyteczne, zgodnie z zamysłem i- przeznaczeniem, albo też przeciwnie - niszczące życie ludzkie i szkodliwe dla jego zdrowia). (Entsicheidungen utschen Reichsgerichtes in Zivilsachen, t.l, s.252).

Definicja jest ustaleniem, w jakim to znaczeniu pewien znak ma być używany. Ten pogląd został już napomknięty już przez Thomasa Hobbesa (1588-1697), następnie wyraźnie nauczany przez Blaise Pascala (1623-1662), a gruntownie przedstawiony i dalej rozbudowany przez Bolzano (1781-1848). Naukę te przejął

również JFrege (1848-1925), a za jego pośrednictwem - logika współczesna. .......

1.15. W logice tradycyjnej te cztery rodzaje definiowania sa przeważnie przemieszane i można na pierwszy rzut oka nie spostrzec, że ma się w tym przypadku do czynienia z różnymi poglądami.

Drugi rodzaj koncepcji definicji prezentuje stosunkowo konsekwentnie neokantysta Rickert (1863-1936) w swym dziele >Zur I,chre von der Definition< .

Pod trzeci rodzaj definicji podpada szeroko rozpowszechnione rozróżnienie definicji nominalnych i realnych, które Rickert, zwolennik zwolennik drugiego rodzaju, odrzuca.

Przez definicje nominalna rozumie się wyjaśnienie nazwy rzeczy, tzn.

stwierdzenie, w jakim znaczeniu używane jest dane słowo; za definicję nominalna uważa się już samo przytoczenie słów równoznacznych. Przykłady definicji

nominalnych: Winda jest to dźwig osobowy lub wyciąg. W języku niemieckim

Metzger [rzeźnik] jest inną nazwą dla Fleischer lub Schlachter. Za pomocą 'Zom' oznacza się zbiornik parowy lokomotywy. 'Automobil' znaczy to samo co 'samochód osobowy'. Zgodnie z konwencją znaczeniową języka niemieckiego Pampelmuse jest grejpfrutem. Rodzice rodziców nazywają się dziadkami. W języku niemieckim Grossvater [dziadek] nazywany jest też Opa, itd.¹

1.17. Definicja realna ma natomiast za zadanie wyjaśnić sama rzecz; przytoczyć cechy, które te rzecz charakteryzują. Przykłady na definicje realne: Woda jest to płynny stan skupienia związku chemicznego w stałym stosunku dwu atomów wodoru z jednym atomem tlenu. Kwadrat jest to czworokąt o równych bokach i prostych kątach. Tandem jest to rower wprawiany w ruch przez dwie osoby siedzące jedna za drugą. Poczmistrz jest to wyższy urzędnik, kierownik samodzielnego

1

Oto odnośne przykłady wzięte z języka polskiego: Kalumnia jest to potwarz lub oszczerstwo. Gawrosz jest to inna nazwa dla urwisa lub łobuziaka. Insekt jest owadem. Kolega nazywany jest kompanem. (Przyp. tłum.)