CCF20091002050 tif

spostrzegł bądź wyobraził sobie, że spostrzegł,J ale nie jest świadom, że ma do czynienia z jakimś znakiem, gdy tymczasem dla kogoś innego owo coś stanowiło lub stanowi znak. Jest to najsłabsze pojęcie odbioru znaku, W drugim, mocniejszym, dołącza się do poprzedniego przekonanie odbiorcy, że to, co faktycznie lub tylko we własnym mniemaniu spostrzegł, jest jakimś znakiem, W trzecim, najmocniejszym ro-zumieniu, o które będzie nam tutaj chodziło, odbiorca znaku nie tylko go spostrzegł, nie tylko jest przekonany, iż ma do czynienia z jakimś znakiem, ale ponadto znak ów interpretuje. Zamiast „interpretuje” mówi się niekiedy „dekoduje”, a zamiast jednego i drugiego można by-mówić „rozumie w pewien sposób”. Dlatego „rozumie w pewien sposób”, nie zaś krótko „rozumie”, że to ostatnie słowo ma również drugie znaczenie — „właściwie rozumie”, „rozumie jak należy”, „rozumie zgodnie z intencją nadawcy znaku”. Może się więc zdarzyć, iż ten, kto danego znaku nie rozumie w tym ostatnim znaczeniu, jednak rozumie go w poprzednim sensie.

Na czym polega to, iż odbiorca jakiegoś (A), jakiejś więc' rzeczy, zdarzenia lub zjawiska, rozumie je w pewien sposób, czyli interpretuje? Na tym, że ów odbiorca wnioskuje pod wpływem dwóch motywów. Pierwszym jest mniemanie, że (A) wystąpiło. Drugim — mniemanie, że między owym (A) a jakimś (B), także rzeczą, zdarzeniem czy zjawiskiem, zachodzi pewien związek, na^y podstawie którego z obecności (A) można się domyślić wystąpienia (B).

W istocie domyślamy się kilku różnych (B).

Po pierwsze więc, domysł osoby interpretującej znak — skierowany bywa ku (BI), mianowicie ku tej rzeczy, zdarzeniu czy zjawisku, które ów znak oznacza, wskazuje, przedstawia czy symbolizuje, czyli których jest znakiem.

Np. lekarz, spostrzegłszy ■ u pacjenta pewne objawy, stawia diagnozę, czyli hipotezę, na co ów pacjent jest chory. Klient, przeczytawszy na torebce napis „cukier”, domyśla się, jaka jest jej zawartość. Kierowca, spostrzegłszy na poboczu drogi autobus z obu kierunkowskazami mrugającymi, domyśla się, że jest on zepsuty. .

Najczęściej jednak tak rozumianego (BI) domyślamy się w sposób pośredni: rzecz, zdarzenie czy zjawisko oznaczane, wskazywane, przedstawiane czy symbolizowane przez dany znak „dostrzegamy” dzięki temu, iż domyśliliśmy* się innego (B), mianowicie (B2), znaczenia znaku (A), dopiero zaś za pośrednictwem tego znaczenia domyślimy się, do których rzeczy, zdarzeń lub zjawisk ów znak się odnosi. Po drugie więc, domysł osoby interpretującej znak —-skierowany bywa ku znaczeniu tego znaku. Np. ktoś, przeczytawszy napis „najwyższy szczyt Beskidu Sądeckiego”, opierając się nie na.znajomości geografii, lecz wyłącznie na znajomości języka polskiego, pomyśli, że chodzi o wyższą od innych górę w paśmie górskim, którego imię własne brzmi „Beskid Sądecki”. Dopiero za pośrednictwem tego znaczenia (B2) oraz posiłkując się* wiedzą geograficzną domysł swój przeniesie na oznaczaną przez ten zwrot górę, Jaworzynę Krynicką (Bi),    :

Po trzecie, domysł osoby interpretującej dany znak często bywa skierowany' ku jeszcze innemu (B), mianowicie (B3), to jest ku stanowi psychicznemu, ku myślom, uczuciom, pragnieniom nadawcy’ tego znaku, ku wyrażanym przez ów znak przeżyciom. Dzieje się tak wówczas, gdy (A) jest — przynajmniej w mniemaniu odbiorcy —znakiem pochodzącym od człowieka łub zwierzęcia, zwłaszcza żaś znakiem nadanym świadomie i umyślnie.

Przez zwrot „znak pochodzący od człowieka

203