cywilneprawomalz6

332 XVI. Małżeńskie ustroje majątkowe

mi, a więc zarówno majątkami osobistymi, jak i majątkiem wspólnym. Za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z małżonków odpowiada małżonek, który zobowiązanie zaciągnął swoim majątkiem osobistym (niezależnie od ewentualnej odpowiedzialności majątkiem wspólnym).

Artykuł 41 k.r.o. dotyczy odpowiedzialności małżonków z majątku wspólnego w czasie trwania wspólności ustawowej w sytuacji, gdy dłużnikiem jest jedno z małżonków. Odpowiedzialność za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z małżonków w sprawach wynikających z zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny uregulowana jest w art. 30 k.r.o. Artykuł 41 k.r.o. odnosi się do odpowiedzialności za zobowiązania, których źródłem są zarówno czynność prawna, jak i inne zdarzenia cywilnoprawnie (czyn niedozwolony, bezpodstawne wzbogacenie, nienależne świadczenie). Artykuł ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący, aczkolwiek na podstawie umowy zawartej przez jednego z małżonków z wierzycielem może dojść do ograniczenia odpowiedzialności za dług do majątku osobistego małżonka, ewentualnie określonych przedmiotów należących do majątku wspólnego. Zawarcie takiej umowy nie wymaga zgody drugiego małżonka, chyba że rozszerzenie odpowiedzialności na majątek wspólny jest czynnością prowadzącą do zbycia w rozumieniu art. 37 k.r.o. Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych, prawa własności przemysłowej oraz innych praw twórcy. Zgoda małżonka dłużnika na zaciągnięcie zobowiązania przez współmałżonka nie musi obejmować dokładnej treści zamierzonej czynności i może być skierowana do małżonka zamierzającego dokonać czynności. Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka i zobowiązanie pierwszego z nich nie wynika z treści czynności prawnej, a wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa należącego do majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład tego przedsiębiorstwa. Gdy dłużnikiem pozostaje tylko jedno z małżonków, możliwość zaspokojenia się wierzyciela z całego majątku wspólnego lub niektórych składników tego majątku (art. 41 k.r.o.) nie może oznaczać, iż drugie z małżonków staje się współdłużnikiem. Nie może bowiem budzić wątpliwości twierdzenie, iż w omawianej sytuacji małżonek odpowiada za cudzy dług.

: '• XVI. Małżeńskie ustroje majątkowe

i i?_

I m    • •

] Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na charakterystyczne elementy zwią-] zane z zaspokojeniem wierzyciela z majątku wspólnego w przypadku należ-l f*. ności publicznoprawnych. Istotne znaczenie ma w tym zakresie ustawa ' z 29 sierpnia 1997 r. — Ordynacja podatkowa³, która określa, iż w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność obejmuje i { ich majątki osobiste oraz majątek wspólny (art. 29 i 30 Ordynacji podatko-■ wej). Należy zaznaczyć, iż rozwiedziony małżonek podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z byłym małżonkiem za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej, jednakże tylko do wysokości wartości przypadają-‘ cego mu udziału w majątku wspólnym (art. 110 § 1 Ordynacji podatkowej).

!I    i ⁸

I Kiedy małżonkowie odpowiadają solidarnie?

i

\

Zagadnienie solidarnej odpowiedzialności małżonków za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich reguluje art. 30 k.r.o. Przepis ten ma na celu zwiększenie ochrony interesów wierzycieli, których dłużnikiem jest osoba pozostająca w związku małżeńskim. Solidarna odpowiedzialność małżonków odnosi się do zobowiązań zaciągniętych przez jednego z nich w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny. Odpowiedzialność solidarna, o której mowa, zachodzi bez względu na ustrój majątkowy, jakiemu podlegają małżonkowie. Wydaje się, że art. 30 § 1 k.r.o. znajduje zastosowanie bez względu na to, czy małżonkowie pozostają we wspólnym pożyciu, czy też w separacji faktycznej, albo też separacji orzeczonej przez sąd. Każdy z małżonków, zaciągając zobowiązanie w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny, działa w imieniu własnym, a to oznacza, iż drugi z małżonków nie staje się stroną tej czynności. Solidarna odpowiedzialność małżonków jest jednym z przypadków solidarności wynikającej z ustawy (art. 369 k.c.) i podlega regułom określonym w art. 366 i nast. k.c.

Zaciągnięcie zobowiązania w rozumieniu art. 30 § 1 k.r.o. oznacza powstanie zobowiązania przez czynność prawną. Przez zwykłe potrzeby rodziny należy rozumieć bieżące i niezbędne codzienne potrzeby, powtarzające się i dotyczące zapewnienia rodzinie podstawowych środków ¹ Tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 8. poz. 60 ze zm.