ekologia15

I

iiKiityii/.iui i idwUml/ll, /c ',|minhi«I ulelijt UjJQ|owu nych pr/<*/ clrupir/mki 5H'H> pndu ofltrąnlMUwMri grizdi, a tylko 25% — to oliwy wilków. Tuk więc drapieżnik może wpływać na liczebność populacji łosi. lecz nie jest to sam wilk. lec/ efekt drupic/nikn należy oceniać wspólnie dla wilków, niedźwiedzi grizzli i niedźwiedzi czarnych (Gasaway i in. 1992).

Stada karibu w Ameryce Północnej tą również pod presją wilków jako drapieżników. Trwa obecnie ważna dyskusja nad tym.czy liczebność karibu ograniczana jest przez drapieżnika, czy też może przez zasoby pokarmowe (Bergerud 1980). Wynik tej dyskusji może mieć spore znaczenie praktyczne, gdyż od niego będą zależeć dals/e losy programów ograniczania liczebności wilków. Niestety, mimo te wiele takich programów już zrealizowano, tylko nieliczne zostały przeprowadzone w sposób prawidłowy, wobec nie poddanych doświadczeniu populacji kontrolnych (Boutin 1992). Bergerud (1980) używał więc dowodów pośrednich, by wykazać, że czynnikiem ograniczającym wzrost populacji karibu jest wspólny efekt wpływu drapieżników na cielęta i myśliwych na populację osobników dorosłych. Autor ten porównał tempo wzrostu (r) 40 różnych stad karibu i otrzymał następujące średnie wartości:

Śmiertelność    Liczebność drapieżników

spowodowana ---

przez myśliwych    brak mała normalna

Brak    0.28    0.11    002

<5% rocznie    008    005    -O0I

>5% rocznie    -041    -0.19    -0.13

Zgodnie z Bergerudcm (1980). same drapieżniki są w stanie utrzymywać zagęszczenie populacji karibu na poziomie 0,4 osobnika na kilometr kwadratowy. Stada nie poddane presji drapieżnika (wilków lub innych drapieżników) osiągu ją zagęszczenia do 20 i więcej osobników na kilometr kwadratowy i giną na skutek głodu (np. ryc. 12.10. s. 195).

Krzywa dla karibu i łosi pokazująca zależność między współczynnikiem reprodukcji netto a zagęszczeniem populacji ma dwa punkty równowagi (ryc. 14.12). Dolny punkt równowagi wyznaczany jest przez presję (ograniczające działanie) draptc/m ka. górny — przez ograniczające dzlulanie /umiImiw pokarmowych (Sinclair 1981).

Przypadkowe introdukcje nowych gatunków din pic/tuków dokonywane pi/*'/ • zlowlnku    ,|..

siarczyć spoktukiiliirnyoh pi /.ykludów oddziaływa nia drapie talków na populacje oliur Przykładom ino/e tu być całkowita eliminacja palli, zwanej ir/ pstrągiem Jeziorowym <Sulv,:llnus luinuiyamli), w rejonie Wielkich Jezior w Ameryce Północno) l»i/ez minogii morskiego(Pitromywnmartmw), Ml migi morskie występują wzdłuż alliintyckltili wy brzeży Ameryki Północnej, do wód slndkicli mipi n|u nu tarło. Dorosłe minogi /.u pomocą spec juhwgo aparatu gębowego zaopatrzonego w przyssawki ■ ząbki przytwierdzają się do ciała ryby i wygryzają w nim otwór, przez który wysysają płyny ciula ot la ry. Minogi marskie z łatwością docierały do jc/i<*a Ontario, dokąd prowadzi dogodny szlak wubiy wzdłuż rzeki Świętego Wawrzyńca. Dalej dostęp hyl zamknięty przez wodospady Niagary. Dopiero wy budowanie kanału Wcllamiu w roku 1829 otworzyło drogę do dals/cj eks|xins ji tninogów. W jc/.ior/c lirli pierwszego minoga morskiego znaleziono w roku 1921, w jeziorze Michigan — w roku 1936, w je/io rze Huron — w roku 1937 i w jeziorze Siipcnoi w roku 1945 (Applcgalc 1950). litcklcin byl spadek połowów palii niemal do zeru w ciągu 20 lut od inwazji minoga (ryc. 14.13). Począwszy od loku 1951 podjęło skuteczne wysiłki, by zmniejszyć ił> czeboość minoga: obecnie jest on już gatunkiem rzadko spotykanym w wodach Wielkich Jezior. IS*|. jęto też próby restauracji populacji palii pr/ez /m y bionie jezior narybkiem lego gatunku. W wyniku tych działań liczebność populucji |vdii zac/ętu gwal* łownie wzrastać w lalach 70. i 80. naszego Muli. la.

¥¥?

Nyr. 14.12.PriMiy ituulol i«>)tnlii* jl odwinli    Ii Ii %•

lównowagl AtC INmM H«»it|M*\sI *«t.» irtwnm*.«.!/• im. ••"

I rt y/mu / I Iffisiu* v <al I •«••« | III /«li uwu* inktstal* MnM laki    ••••«•»*m' Nf    nyulaj

I-mIIui. w kMWj dolny |Minkl lOmiaąl »»«• #a a*fOł* ud /ni |i»n« Matą fnkanwsi SidusMU |SaMM| * lyt Ilią UJ