niewrbalne nowe0009 tif

dotykowy ze swoimi opiekunami. Jednak efekt ten zależy od tego, czy niemowlę nie utożsamia dotyku z nagrodą za płacz.

r\V N.

U-V

A

Ashley Montagu przytacza znaczną liczbę wyników badań nad zwierzętami i ludźmi na potwierdzenie tezy, że satysfakcjonująca ilość dotyku otrzymana w niemowlęctwie i dzieciństwie ma fundamentalne znaczenie dla prawidłowego rozwoju behawioralnego. Utrzymuje, że żadna ilość pieszczot nie jest dla dziecka „zbyt duża”, ponieważ „wszystko na to wskazuje, że umysł i układ nerwowy dziecka rozwija się na takiej samej zasadzie jak umysł i układ nerwowy salamandry: dzięki stymulacji peryferycznych ośrodków nerwowych” (s. 188). Słynne badania Karłowa (1958) nad matkami zastępczymi w świecie zwierząt dostarczyły dowodów na ogromne znaczenie dotyku w życiu niemowląt Karlów skonstruował druciany szkielet małpiej „matki zastępczej” w taki sposób, by dawał małpiątku ochronę, i wyposażył go w urządzenie' podające mleko. Potem zbudował następną figurę z gąbki i pluszu, lecz nie dodał funkcji podawania mleka. Ponieważ małpiątka konsekwentnie wybierały pluszową „matkę zastępczą”, Karlów wywnioskował, że przyjemność płynąca z dotyku jest ważniejszą częścią relacji „matka -dziecko” niż zwykłe zapewnianie pokarmu. Innymi słowy, w procesie opieki roztaczanej nad dzieckiem dotyk będący źródłem poczucia bezpieczeństwa okazał się ważniejszy niż zapewnienie pożywienia.

„ Liczba i rodzaj kontaktów cielesnych u dorosłych jest w dużej mierze funkcją wieku, płci, sytuacji oraz typu relacji łączących obie strony DOTYK:    interakcji. Dysponujemy wieloma dowodami na to, że wśród licznych

KTO? KOGO? P^ar małżeńskich, które nie mają sobie zbyt wiele do powiedzenia lub nie KIEDY? GDZIE? potrafią nawiązać intymnego kontaktu drogą werbalną, kontakt fizyczny podczas zbliżenia płciowego stanowi główny sposób komunikowania bliskości. \Scksuolodzy Masters i Johnson posuwają się wręcz do twierdzenia, iż scks~pómaga ludziom nawiązywać efektywniejszą komu-^nikację i utrzymują, że udany stosunek płciowy iest najwyższą formą 'komunikacji między Jwojgicm ludzi. Wiele czynników kulturowych oddziałujących na życie społeczne w USA doprowadziło do rozpowszechnienia się opinii, że dotyk jest dopuszczalny jedynie w najbardziej intymnych związkach międzyludzkich, co z kolei przerodziło się w popularne przekonanie, że zachowania dotykowe są z natury intymne. Z tej perspektywy na ironię zakrawa fakt, że u par pozostających w bliskich relacjach przez dłuższy czas bardzo często obserwuje się spadek liczby i intensywności zachowań dotykowych, a wzrost tego typu zachowań jest 368 ZACHOWANIA UCZESTNIKÓW KOMUNIKACJI