Obraz2 (13)

130 TEORIA INTEGRACJI I DEZINTEGRACJI SPOŁECZNEJ

wiednich wskaźników, ukazujących bądź to pewien stan czy stopień wzajemnych powiązań składowych, bądź ich brak, a więc ukazujących dezintegrację.

Już klasycy socjologii zajmowali się problematyką integracji w skali społeczeństwa ogólnego. Herbert Spencer uznawał, że ewolucja życia społecznego przebiega od społeczeństwa pierwotnego do XIX-wiecznego społeczeństwa industrialnego i polega na przechodzeniu od stanu dezintegracji, luźności, jednostronności do stanu różnorodności, ale zarazem spójności i integracji. Socjolog niemiecki Leopold von Wiese traktował integrację i dezintegrację społeczną jako dwa główne procesy w kształtowaniu się form życia społecznego ludzi.

We współczesnej socjologii problematyka integracji i dezintegracji społecznej jest jedną z głównych dziedzin badań empirycznych. Badań tych jest tak wiele, że pozwoliło to na dokonywanie uogólnień teoretycznych i prób systematyzacji wyników w postaci teorii średniego zasięgu, wyjaśniającej rodzaje integracji, czynniki integracyjne i dezintegracyjne, metody socjotechnicznego wpływania na przebieg tych procesów i prawidłowości, jakie w przebiegach tych procesów występują.

Integracja jest procesem zakresowym, tj. kompleksem uzależnionych od siebie zmian prowadzących do łączenia się elementów składowych w określonej dziedzinie, sferze, aspekcie życia społecznego. Społeczeństwo ogólne czy grupa społeczna mogą być w określonym aspekcie bardziej, a w innym mniej zintegrowane, a nawet zdezintegrowane. Z kolei pełna integracja zachodzi wtedy, gdy stopnie zintegrowania w poszczególnych sferach danego społeczeństwa czy grupy społecznej są wzajemnie skorelowane i znajdują się na tym samym poziomie.

Werner S. Landecker podjął próbę teoretycznego i pojęciowego uporządkowania zagadnień integracji i dezintegracji, wyróżniając cztery zakresy, aspekty życia grupowego i cztery typy integracji, a mianowicie integrację kulturalną, normatywną, komunikacyjną i funkcjonalną¹.

Integracja kulturalna oznacza stan zgodności (lub jej brak) między standardami - wzorami kulturowymi, występującymi w danym społeczeństwie czy grupie społecznej, a wzorami kulturowymi alternatywnymi, uznawanymi przez pewne odłamy danego społeczeństwa lub członków danej grupy. Integracja kulturowa mierzy więc zgodność lub rozbieżność w dziedzinie wzorów kultury (np. w zakresie wzorów konsumpcji, wzorów spędzania czasu wolnego, stylu życia).

1

W. S. Landecker, Types of Integration and Tbeir Measiirement, „American Journal of Sociology”, 56(1950-1951), nr 4, s. 332-340.