Obraz 1
3

ba 8—10 min dla prawidłowego określenia temperatury.

Mierząc temperaturę pod pachą lub w pachwinie, należy upewnić się, czy okolice te są suche; jeśli są wilgotne, należy je osuszyć ręcznikiem. Konieczne jest upewnienie się, że zbiorniczek z rtęcią znajduje się głęboko, okryty przylegającymi częściami ciała. Wynik odczytuje się po raz pierwszy po 5—6 min, następnie wkłada się termometr po raz drugi na 2 min, oczekując na 2 jednakowe wartości, oznaczające pomiar właściwej, najwyższej w momencie badania temperatury.

Temperaturę w odbytnicy mierzy się termometrem doodbytniczym z tępym, stożkowatym końcem.

Oprócz termometrów rtęciowych stosuje się też termometry elektroniczne, skracające pomiar w ustach, w odbytnicy lub pod pachą do 10 s. Należy pamiętać, że spożycie zimnego lub ciepłego płynu bezpośrednio przed zmierzeniem temperatury może ją w istotny sposób zmienić. W takich przypadkach należy odczekać 10—15 min.

Średnia temperatura ciała mierzona w obrębie skóry, a więc pod pachą, wynosi 36,6°C; waha się ona jednak dość znacznie w ciągu dnia. Wcześnie rano jest ona niższa, np. 35,8—36,0°C, późnym popołudniem może prawidłowo osiągać wartość 36,7—37,0°C. W jamie ustnej lub w odbytnicy temperatura jest wyższa niż pod pachą lub w pachwinie o 0,4—0,5°C. Różnica ta może być odmienna u różnych osób. Temperatura narządów wewnętrznych, np. mózgu, serca, wątroby, nerek, wynosi ok. 38,0°C.

Spośród przyczyn gorączki wymienić można: infekcje, urazy, mechaniczne uszkodzenia tkanek, zawały, rak nerki, jelita grubego i wątroby, niektóre ostre choroby krwi, np. niedokrwistość he-molityczną, rozrostowe choroby układu krwiotwórczego, zaburzenia immunologiczne — gorączka w przebiegu kolage-noz i gorączka polekowa.

Hipotermia pojawić się może w niedoczynności gruczołu tarczowego, w przewlekłej niewydolności krążenia, u osób starych (11, 96).

Badanie wzrostu

Wysokość lub długość ciała jest to odległość pomiędzy szczytem głowy a powierzchnią podeszwową stóp przy maksymalnym wyprostowaniu.

Sposób badania. Wzrost mierzy się za pomocą drążka pomiarowego; badany powinien stać i być bez butów. Nie należy zastępować pomiaru pytaniem chorego o jego wysokość, ponieważ najczęściej podawane są błędne wartości.

Do pomiaru wysokości potrzebne są: stabilna pozioma platforma, na której badany staje, oraz ruchoma pozioma platforma, którą można oprzeć na szczycie głowy. Między tymi platformami musi istnieć płaszczyzna pionowa, o którą badany może się oprzeć, aby się upewnić, że przyjął postawę w pełni pionową. Należy pacjenta zawsze zachęcić, aby przy pomiarze wysokości w pełni się wyprostował.

Oprócz określenia całkowitej wysokości ciała interesujące mogą być inne częściowe pomiary. Należy do nich odległość między spojeniem łonowym a podstawą stóp. Określa ona udział długości kończyn dolnych w całkowitej wysokości. Podobnie długość kończyn górnych określa się przez zmierzenie odległości między czubkami środkowych palców dłoni, przy zupełnym rozciągnięciu ramion w poziomie. U zdrowej osoby odległość ta równa się wysokości. U noworodka stosunek długości tułowia do długości kończyn wynosi jak 1,7:1,0. Kończyny dolne rosną szybciej aniżeli tułów, a więc w 10 roku życia

267