Przemiany męskości w kulturze współczesnej (10)

Koyulof Arclmowłcz

szość mężczyzn jest obecnych przy porodzie swoich dzieci, jednak w znacznie mnlojszym stopniu nli kobiety podejmują oni czynności związane z podstawową opieką nad dzieckiem”. W Polsce mężczyźni poświęca|ą na obowiązki domowe i zajmowanie się dziećmi blisko trzy razy mnie] czasu niż kobiety¹. W przygniatające] większości polskich domów w takich pracach, Jak: przygotowanie posiłków, zmywanie naczyń, sprzątanie, pranie, prasowanie mężczyźni nie uczestniczą lub partycypują w niewielkim stopniu². Porównując dane Głównego Urzędu Statystycznego z połowy lat siedemdziesiątych I obecne] dekady, dotyczące czasu poświęcanego przez przedstawicieli poszczególnych pici na obowiązki związane z prowadzeniem domu 1 opiekę nad dziećmi, okazuje się, że zmiany są niewielkie. W 1976 roku mężczyźni na prace domowe poświęcali średnio dziennie 2,08 godziny, podczas gdy 2005 roku - 2,4 godziny⁷*. Należy Jednak odnotować fakt, iż w mediach, szczególnie polskich serialach telewizyjnych, coraz częściej pojawiają się wizerunki mężczyzn uczestniczących w zajęciach domowych, opiekujących się dziećmi, co może przyczynić się do rozpowszechnienia się nowych wzorów zachowań w społeczeństwie. O coraz większej sile nowego paradygmatu męskości w Polsce może również świadczyć uchwalenie przez Sejm w 2001 roku prawa mężczyzn do skorzystania z części urlopu macierzyńskiego. Warto również wspomnieć, że istnieją rodziny, w których mężczyzna zajmuje się domem i dziećmi, a kobieta pracuje zarobkowo. Ta inwersją tradycyjnych ról płciowych została wymuszona zmianami na rynku pracy, większą aktywnością zawodową kobiet, ale po części również jest spowodowana zmianami świadomości mężczyzn. Niektórzy ojcowie - choć jest ich wciąż bardzo mało - świadomie decydują się na urlop wychowawczy”.

Ciało i seksualność mężczyzny

Współcześnie dato i seksualność stanowią ważne komponenty formowania tożsamości płciowej. Wraz ze zmianami w zakresie pojmowania pld znacz-

ⁿCM. Ranzattl, DJ. Curran, Kobiały, męiczyinl I tpolaczoAstw, tłum. A. Oromkowska-Malosik, War-bm 2005, • 264; Palia mob&acja wchodu, AM Wyborcza" 2006, nr 116, (.2. Wyniki ankiety pnapm—fronaj praz jGazatę Wyborczą^ w ramach akcji Jkoćbt po ludzku 2008" (anłótu objęła 25 tyt. kobiat).

ⁿ Zob^ Kobieta 2004. Stamotypys mczyMość Warazawa 2004. ^uZob: Kobktyl mężczyźni o podriala oóoaźązków domowych, Wartzawa 2006. ⁿO/lu:KK*kaiyo*ś^kN0mętMkA.Hęźuyvmpoi*LPiychoapolacM*czynrśśwanmkęęc* paUanlatćiMmodoayeh ImŹśmytK Paijwluh 200fr a. 24.

* A. Krzytmiafc Ounwwala. Na ItchfzyńaUm, .Wyaoha Obcaąf, dodHak jttaaaly wyborczaf 2006. nr 287, a. 82; V. OttiMł, Om w pacy on w domu, Jtowtwaa?2000, nr 22, a. 78-84.

nym zmianom ulegają poglądy na lemat seksualności i ciała. W społeczeństwach tradycyjnych seksualność była ściśle powiązana z reprodukcją, w kulturze współczesnej została od niej oddzielona. Dawniej seksualność definiowano przez monogamię i relacje heteroseksualne, obecnie coraz częściej akceptowane są zróżnicowane zachowania i orientacje seksualne^{3 4 1 2 5 6 7 8}. Druga połowa XX wieku cechuje się tryumfalnym powrotem seksualności, odrzucaniem kolejnych tabu i ograniczeń w tej sferze⁷¹. Wszechobecność ciała, wieloaspektowe zainteresowanie nim, jak się wydaje, nie mają historycznego precedensu. Dariusz Czaja mówi, że jedną z najbardziej charakterystycznych cech kultury współczesnej jest „nadobecność ciała". Ciało wizualizowane. młode i nagie, wyzwolone z fatalizmu jest stale obecne w różnych tekstach kultury⁹. Współcześnie nie tylko kobiety, ale również mężczyźni mają swój ideał ciała, do którego aspirują. Presja dostosowania się do ideału (sylwetka mezomorficzna) może powodować niezadowolenie mężczyzn z własnego ciała i obniżać dobre samopoczucie¹⁰. Już w latach pięćdziesiątych nastąpił wzrost zainteresowania wyglądem mężczyzny i modą męską w związku z pojawieniem się w USA wielu magazynów adresowanych do mężczyzn („Penthaus", „Playboy", „Hustler", „Sports llustrated"). Reklamy prezentowały młode, wysportowane, muskularne ciała¹¹. Obecnie wielu mężczyzn dba o swoje ciało nie mniej niż kobiety.

Autorzy The Embodiment of Masculinity twierdzą, że funkcjonujący wzorzec idealnego ciała męskiego i presja, żeby się do niego dopasować, mogą wywoływać choroby. Blisko 95% Amerykanów w wieku studenckim krytycznie oceniało wygląd swojego ciała. Badani byli niezadowoleni z rozmiarów klatki piersiowej, obwodu w pasie, z budowy swoich ramion oraz z wagi i wzrostu. Kiedy zapytano ich o preferencje dotyczące idealnego typu męskiego ciała, przytłaczająca większość odpowiedziała, że chciałaby mieć budowę mezo-morficzną; odrzucano zaś sylwetki skrajne: ektomorficzną i endomorficzną¹².

39

1

ⁿ D. Czaja. Ciało w Uku odsłonach, [w.j Metamorfozy dała: świadectwa i interpretacje, red D. Czaja.

2

Warszawa 1099.8.7-8.

3

A. Giddens, Socjologia, 1.146.

4

⁷⁸ Z. Meloslk, Kryzys męskości..., 8.66.

5

^N S. Grogan. Understanding Body Dissatislaction in Men, WomenandChBdren,lonkw-New York 1999;

6

M.E. Mishłdnd, J. Rotfn. LR. Silberetein. R.H. Slriogol-Moore. The Embodiment oł Masculinity: Cultural.

7

Psychological, and Behavioml Dimtmłons, [w.] Changkig Men.... s. 37-52.

8

¹¹ Zob.: L Luciano, Looking Good. Małe Body Image in Modem America, New York 2002; S. Bordo, The

9

Mole Body. A New Lookat Men In PubBc and In Prkrate, New York 1999.

10

^M Mezcmorfa, endomorta, ettomorfa to trzy zespoły cech budowy dała określające typ konstytucjonalny

11

człowieka według Williama H. Sheldona. Najogólniej można powiedzieć, że budowę maiomorficzną mają

12

oeoby zbudowane proporcjonafcie, ala dobra umięśnione, endomoriczną-osoby o typie ayMM azerotoej (równie* otyłe), a ektomorfczną - o>oby odznaczająca tig smukły budową (szczupła i barto azcmpła)