skanuj0007

funkcje

administracji

publicznej

administracja władcza i zawiadowcza

nowe funkcje administracji publicznej

Kategorię pojęciową władztwa administracyjnego można więc przedstawić za pomocą skali. Na jednym jej biegunie można umieścić sytuacje, W których administracja publiczna i może, i ma obowiązek skorzystania ze swojego władztwa (np. decyzje nakładające obowiązki na obywateli), a na drugim biegunie sytuacje, w których władztwo administracyjne istnieje tylko ,.w tle". Administracja publiczna podejmuje działania bez jego użycia i nawet bez bezpośredniej możliwości jego użycia (porozumienia, umowy, działania faktyczne), a władztwo może pojawić się dopiero na dalszym etapie realizacji zamierzeń, zaczętej przez taką formę działania”.

3. Z władztwem administracyjnym jako cechą administracji publicznej łączy się zagadnienie podziału jej funkcji. Funkcje te występują w poszczególnych systemach państwowych w różnych konfiguracjach i proporcjach, dokładniej pokazujących podaną wyżej cechę stopniowainości władztwa administracyjnego.

W tym kontekście najważniejszy jest klasyczny już podział na administrację władczą („imperium") i na administrację niewładczą (za wiad owczą, tzw. gestię). Domeną administracji władczej jest korzystanie ze wspomnianego wyżej przymusu administracyjnego: polega ona na wydawaniu aktów jednostronnych, które muszą mieć gwarancje wykonalności w postaci przymusu, typowym działaniem władczym jest więc na przykład wydanie decyzji podatkowej, decyzji o poborze do wojska lub decyzji wywłaszczeniowej W tych wypadkach administracja publiczna nakłada obowiązek, którego niespełnienie może doprowadzić do zastosowania przymusu. Z kolei domeną administracji niewładczej jest działanie bez użycia przymusu, za pomocą środków, które w ogóle tego przymusu nie wymagają. Działaniem niewładczym jest więc na przykład organizowanie pomocy’ dla powodzian, zawieranie umów w sprawie zachowania czystości w' mieście lub prowadzenie rejestrów.

Przedstawiony tu podział ma jednak już w pewnym stopniu znaczenie historyczne, gdyż we współczesnym państwie prawa obie funkcje administracji ściśle zazębiają się i trudno je sobie całkiem przeciwstawić. Można na przykład zauważyć, że obie te funkcje występują w tych dziedzinach, w których realizacja celu publicznego łączy się z interesami podmiotów indywidualnych, albo w których wymogi bezpieczeństwa (także bezpieczeństwa technicznego) wymuszają władcze ingerowanie w dziedzinę, która sama jest pozostawiona swobodzie i inicjatywie podmiotów będących poza administracją, Jest tak na przykład w sprawach dotyczących podłączania budowanych nieruchomości do sieci kanalizacyjnych, wodociągowych, gazowych itd. Z jednej strony czynności te wymagają pozwolenia właściwego organu (działanie władcze), a z drugiej potrzebne są przy nich różnego rodzaju uzgodnienia i pertraktacje, wymagane przez prawo, ale również faktycznie niezbędne dla realizacji zamierzonego przedsięwzięcia. Zamiast podziału na imperium i gestię administracyjną, czy też oprócz niego, można więc obecnie wyodrębnić kilka funkcji administracji publicznej, które w każdym państwie powinny się uzupełniać, a ich wzajemne proporqe zależą od czynników ustrojowych i politycznych,

» tbr. ni/e; — uwagi o władczych i rae\vbdcz>v-h dżiaiarJach    9 pki 311.

30