skanowanie12

ciało chwilami może być świadome: Czy ławka coś C2uje? - Nie. - Jeżeli się ją _pa|j to czuje to? - Tak. - Dlaczego? - Bo się zmniejsza. - Ściana czuje cokolwiek? - ^

-    Jeżeli się ją burzy, to czy ona to czuje? - Tak. - Dlaczego? - Bo to się rozbija, pę^ W chwilę później: Jeżeli odrywam guzik [guzik od marynarki), to czy on to czuję?

-    Tak. - Dlaczego? - Ponieważ nitka pęka. - To go boli? - Nie. ale poczuje, że to Hę rozrywa. Księżyc wie. że się przesuwa czy nie wie? - Wie. - Ta ławka wie. że jest up

-    Tak. - Wierzysz w to? Jesteś tego pewien czy nie jesteś pewien? - Nie jestem pewien

-    Dlaczego powątpiewasz, że ławka nie wie? - Ponieważ to jest drewno. - A dlaczego powątpiewasz, że ławka to wie? - Ponieważ jest tutaj. Kiedy wiatr wieje w Salewę. ^ czuje górę czy nie czuje? - Tak. - Dlaczego? - Bo nad nią przechodzi. Czy rower wie. że jedzie? - Tak. - Dlaczego? - Bo jedne. - Wie. że się zatrzymał? - Tak. - z czyją pomocą on to wie? - Pedatóv/. - Dlaczego? - Ponieważ nie pracują juz. - Wierzysz w to? - Tak. - [śmiejemy się). A myślisz, że ja w to wierzę? - Nie. - A więc ty w to wierzysz? (...) Czy słońce może nas widzieć? - Tak. - Zdarzyło ci się już o tym myśleć’

-    Tak. - Czym ono nas widzi? - Promieniami. - Czy ma oczy? - Nie wiem.

Przypadek Vela jest bardzo interesujący, ponieważ urozmaicony. Pomimo naszej końcowej kontrsugestii. Vel przypisuje słońcu zdolność widzenia. Odmawia guzikowi odczuwania bólu. ale przypisuje mu świadomość bycia odrywanym, itp. Z pewnością Vel nigdy nie postawił sobie pytań, jakie my mu stawiamy, ale z tego. co powiedziano, zdaje się wynikać, że. jeżeli ich sobie nie postawił, to właśnie dlatego, że nie rozróżnia jeszcze .działać" i ..wiedzieć o tym. że się d2iała“ lub .być" i ..wiedzieć, że się jest". Być może. można by poddać w wątpliwość nawet tę ostrożną interpretację. Tylko, że w przypadku Ve!a mamy sprawdzenie. Po upływie ponad roku po tym badaniu, spotkaliśmy się z Velem powtórnie, aby zadać mu kilka pytań na temat drobnych problemów fizycznych. Jest oczywiste, te bynajmniej nie przypomnieliśmy mu wypytywania z poprzedniego roku. o którym całkowicie zapomniał. Oto jedna ze spontanicznych reakcji Ve!a w wieku 9 7? roku:

Zawieszamy metalowe pudełko na podwójnym sznurku i skręcamy sznurek przed Velem w taki sposób, że gdy puszczamy pudełko, sznurek się rozkręca wprawiając pudełko w ruch wirowy: Dlaczego to się kręci? - Poniev/aż sznurek jest owinięty. - To dlaczego to się kręci’ - Ponieważ nitka [sznurek) chce się odwinął

-    Dlaczego? - Ponieważ była odwinięta (Chce wrócić do pozycji początkowej, pozycji w której nitka była .odwinięta", to znaczy nie skręcona). - Czy nitka wie. że jest zawinięta? - Wie o tym. - Dlaczego? - Skoro chce się odwinął, to wie. że jest owinięta!

-    Czy wie to naprawdę, że jest zawinięta? - Tak... Nie jestem pewien. - Skąd wiesz, że ona wie? - Bo czuje, że jest okręcona.

Ta rozmowa nie jest rozmową z dzieckiem zasugerowanym ani z fantastą. Oto inne przypadki:

KEN (7 Jeżeli ukłujemy ten kamień, to czy on to poczuje? - Nie. - Dlaczego? _ Bo jest twardy. Jeżeli włożymy go do ognia, to poczuje? - Tak. - Dlaczego? -Bo to go parzy. - Zimno poczuje czy nie? - Tak. Statek czuje, że jest na wodzie? - Tak. Dlaczego? - Bo jest ciężko, jak się jest na wierzchu [odczuwa ciężar ludzi wewnątrz].

-    Woda czuje, że się ją kłuje? Nie. - Dlaczego? - Bo jest wiotka [nie jest twarda].

—------

-    Czuje ciepło będąc na ogniu czy nie czuje nic? - Tak [czuje]. - Czy słońce poczułoby, gdybyśmy je ukłuli? - Tak. ponieważ jest duże. - Trawa czuje kiedy się ją wyrywa? - Tak. bo się ją ciągnie. -Jeżeli przeniesie się ten stół na drugi koniec pokoju, to czy on to poczuje? - Nie. bo jest lekki (nie stawia oporu, bo nie jest ciężki].

-    A jeżeli się go niszczy? - Czuje wtedy (on to czuje].

Widzimy, że Ken ma skłonność do mierzenia stopnia świadomości wysiłku, jaki czynią rzeczy: statek czuje swych pasażerów, ale lekki stół nie czuje, że się go . przenosi. Trawa czuje, że się ją ciągnie itp.

JUILI (7 '/>): kamyk nie czuje ani ciepła ani zimna. Jeżeli spadnie na ziemię, to czy to poczuje? - Tak. - Dlaczego? -Bo to go rozbiło. -• Czy stół może coś czuć? - Nie.

-    A jak się go rozbija, to czuje? - O. tak! - Czy wiatr czuje, gdy wieje na dom? - Tak.

-    Czuje to czy tego nie czuje? - Czuje to. - Dlaczego? - Ponieważ to przeszkadza. Nie może przejść. Nie może pójść dalej. - Wymień mi takie rzeczy, które nie mogą niczego czuć. (...) Ściany mogą czuć? - Nie. - Dlaczego? - Ponieważ nie mogą chodzić [ta odpowiedź zapowiada drugie stadium], - Jeżeli je się burzy, to czy one to czują?

-    Tak. - Czy ściana wie. że jest w domu? - Nie. - Czy wie. że jest wysoka? - Tak.

-    Dlaczego? - Poniev/aż jest u samej góry. to wie. że jest u góry!

REYB (8:7): Czy woda czuje coś? - Nie. - Dlaczego? - Ponieważ woda się rozdziela

[jest ciekła]. - Czy czuje ciepło, gdy ją się stawia na piecyku? - Tak. - Dlaczego? - Bo woda jest zimna, a ogień jest bardziej gorący. - Czy drzewo czuje coś? - Nie. - Kiedy pali się. to czuje to czy nie czuje? - Tak. bo drzewo nie może się bronić (!) - Czuje więc czy nie czuje? - Czuje.

Wszystkie te przypadki są analogiczne i wykluczają hipotezę prostej sugestii. Te przypadki są istotnie dość urozmaicone. Dziecko rzeczywiście przypisuje świadomość wszystkiemu, ale nie przypisuje wszystkiemu świadomości czegokolwiek. Nie dopuszcza, na przykład, że kamień czuje ukłucie, że słońce wie. ile osób jest w tym pokoju, że guziki czy okulary wiedzą, gdzie są itp. Natomiast, jak tylko jest jakakolwiek aktywność, a zwłaszcza opór. to jest świadomość: według Kena statek wie. że ma obciążenie, ale stół nie wie. że się go przenosi, według Juilla. wiatr czuje przeszkodę, stół nie wie niczego, oprócz sytuacji, gdy się go rozbija, według Ryba. drewno czuje, że się pali. ..bo nie potrafi się bronić" itp. Takie przypadki są łatwe do zinterpretowania. Błędem jest mówienie, że dziecko -przypisuje świadomość" rzeczom, lub przynajmniej jest to wyrażenie całkowicie

143