skanuj0000

POSTĘPOWAŃ* SĄOOWOADMINłSTRACYJNEdr hab. Zbigniew KRiecft 15.10.2011

GENEZA SADOWNICTWA ADMINISTRACYJNEGO

Sadownictwo administracyjne sięga przełomu XYII i XIX wieku. CeSem Jego otworzenia była ochrona praw podmiotowych jednostki w sfera prawa pubianego, czyi administracyjnego. Chodźki o utworzenie instytucji wobec której pozycje władzy administracyjnej (organu administracjo wydającej decyzje administracyjną i obywatela (adresata tej decyzji) byłyby równorzędne. W postępowaniu administracyjnym, cył przed organami administracyjnymi tej równorzędnośd tych podmiotów nie ma, nawet w państwie praworządnym. Dlatego iż organ wydający decyzje jest wprawdzie związany ustawami, ale w tej decyzji orzeka o prawach i obowiązkach obywatela wobec tej administracji, którą sam reprezentuje. Ta nie równorzędność podmiotów ustaje dopiero przed sądem administracyjnym, gdzie niezawisły sędzia rozstrzyga spór między dwoma równorzędnymi podmiotami, czyi adresatem decyzi administracyjnej (powodem w postępowaniu cywflnym) a organem administraęl który tę decyzje wydal (odpowiednldem pozwanego w postępowaniu cywinym}.

Pierwowzorem sądów administracyjnych w Europie była francuska Rada Stanu utworoma w iatach 1799-1800 przez Napoleona Ekmaparte wraz z tzw. Radami PrefekTurainymL Zarówno Rady Stanu ,ak i Rady Prefekturalne pełniły funkcje opiniodawcze, dopiero w ramach Rady Stanu wyodrębni się sekcje zajmujące się rozstrzyganiem sporów administracyjnych, tym samym Rada Stanu sa«a się sądem administracyjnym. Formalnie przyznano jej status sądu administracyjnego w roku 1872. W większości spraw administracyjnych Rada Stanu orzekała zarówno w l jak i n instancji Jedynie w nielicznych sprawach mniej ważnych sądownictwo w sprawach I instancji sprawowały Rady Prefekturalne.

W drugiej połowie XIX wieku zaczęły powstawać sądy administracyjne także w innych państwach europejskich np. Trybunał Administracyjny w BedanB 1863 rok, wyższy Sąd Administracyjny w Prusach 1875, Trybunał Administracyjny w Austrii w 1876 roku. Pod koniec XIX wieku prawie wszysdoepańsPwa miały sądownictwo administracyjne. W większości z nich, w przeciwieństwie do tych wceśniejszych państw, sprawowane było przez sądy powszechne a nie sądy administracyjne. W niektórych państwach europejskich nadal tak to wygląda np. w Hiszpanii, Wiefcej Brytanii. Danii Norwegii i błanói.

GENEZA SĄDOWNICTWA ADMINISTRACYJNEGO W POLSCE

Sądownictwo administracyjne w Polsce sięga okresu międzywojennego, już konstytucja marcowa z 1921 roku zakłada utworzenie własnego sądownictwa administracyjnego. Utworzone ustawą z 3 sierpnia 1922 roku, irtworzony został Najwyższy Trybunał Administracyjny, był to sąd wyodrębniony z sądownictwa administracyjnego. Do jego kompetencji należało badanie zgodności z prawem decyz* administracyjnych wydawanych przez organy adrmnistracp rządowej i samorządowej. Właściwość rzeczowa NTA, czyli zakres spraw polegających kontro! tego sądu, okręcana była metodą tzw. klauzul generalnej ograniczonej numeracją negatywną. Kontroli tego sądu poddawane były w zasadzie wszystkie sprawy administracyjne z wyjątkiem nicBcznych spraw wymienionych w ustawie, np. sprawy dyplomatyczne i konsularne, sprawy obronność państwa, sprawy dyscypiname. NTA mógł orzekać wyłącznie kasacyjnie tzn. mógł tyto pozbawić mocy prawnej zaskarżony alt. poprzez

1