Socjologia Kosi�skiego (26)

techniki jej spraw*.

a O* to Jwt władza grupowa oraz jakie są podstawy i wania?

a Jakie znasz podziały grup społecznych; podaj przykłady wyróżnionych g: ia Oo to jest grupa celowa i Jaki jest główny mecłianizm jej po wita wanta⁷

11.    Wyjaśnij socjologiczne pojmowanie kategor ii intareiu.

12.    Dlaczego interesy uznaje się aa najważniejsze czynniki grupotwórezz?

U Czym charakteryzuje się grupa celowa i jakie występują w niej uniwersal-im tendencje?

14.    Wskaż podobne i odmienne zjawiska występu Juce w grupie i w kręgu.

15.    Co to znaczy, ze kręgi nazywamy zbiorowości a mi opiniotwórczymi i dyskutującymi?

16.    Czym najbardziej charakteryzuje się społeczność lokalna?

17.    W czym wyraka się specyfika środowiska w sensie subiektywnym i obiektywnym?

18.    Co to jest publiczność zebrana i rozproszona?

19.    W czym przejawia się znaczenie publiczności rozproszonej we wspólczr*i ," społeczeństwie ?

J(L Ce to jest i czym się charakteryzuje zbiegowisko?

11. Co to jest tłum i na czym polega zjawisko dezindywidualizacji osobowości jego uczestników?

22.    Jakie znasz rodzaje tłumów?

23.    Czy i jak można oddziaływać na tłum?

IX. RODZINA JAKO PODSTAWOWA MIKROSTRUKTURA SPOŁECZNA

1. POJĘCIE I CECHY RODZINY

W poprzednich rozdziałach wielokrotnie stwierdzaliśmy, że rodzina jest podstawową grupą społeczną. Tej słusznej i ważnej tezy wcześniej nie uzasadnialiśmy. Spróbujmy to uczynić obecnie, na początku rozważań

0    rodzinie.

Zasadność ogólnie akceptowanej tezy, określającej rodzinę jako podstawową mikrostrukturę społeczną, opiera się co najmniej na trzech założeniach. Mówią one o tym, że rodzina jest: 1) historycznie najstarszą formą życia społecznego, występującą od najdawniejszych etapów dziejów ludzkich bez względu na różne jej odmiany i kulturowe uwarunkowania; 2) najpowszechniejszą grupą społeczną, której członkiem był i z reguły jest każdy człowiek; 3) podstawą istnienia społeczeństwa, na co wskazują jej zadania i wypełniane funkcje.

Idee zawarte w tych skrótowo ujętych uzasadnieniach powyższej tezy będą jeszcze szerzej rozwijane, zwłaszcza w analizie zadań i funkcji oraz innych kwestii dotyczących rodziny, o których — najpełniej z polskich autorów — pisze Z. Tyszka [139].

Jedną z ważniejszych dla nas kwestii, do której wielu badaczy nie przywiązuje większej wagi, jest definicja rodziny. Powszechność i różnorodność odmian tej podstawowej formy życia społecznego sprzyjały formułowaniu rozmaitych jej definicji Bogaty ich zestaw między innymi podaje J. Wiatr [149].

W socjologicznych definicjach rodziny zawsze się podkreśla, że spełnia ona dwa doniosłe dla społeczeństwa zadania, którymi są prokreacja

1    socjalizacja młodego pokolenia. Najbardziej charakterystyczne dla tych definicji jest postrzeganie rodziny, która: 1) stanowi uznany społecznie typ trwałego obcowania płciowego; 2) jest instytucjonalną formą małżeństwa; 3) zawiera pewien system nomenklatury określającej stosunki pokrewieństwa; 4) jest swoistą jednostką gospodarczą, zapewniającą przede wszystkim dzieciom utrzymanie i wychowanie; 5) jest grupą społeczną na ogół stale zamieszkującą wspólnie.

Spośród wielu sposobów definiowania rodziny, których autorzy uwzględniają wymienione cechy, zapamiętajmy ujęcie J. Szczepańskiego. „Rodzina

według niego — jest grupą złożoną z osób połączonych stosunkiem

161

U — Socjologia ogólna