str 30 31

30

m

~ -. i

S£f

w rozwoju umysłowym od 7-go do 21-go roku życia. W ciągu niewielu lat państwo buduje konieczną liczbę szkół powiatowych, tak, że dziecko opóźnione umysłowo może pobierać naukę nie wyjeżdżając z domu rodzinnego. Jednakże około 200 dzieci w wieku szkolnym w całej Danii w tym czasie nie pobiera nauki.

W roku 1969 parlament duński postanowił zintegrować nauczanie młodzieży opóźnionej w rozwoju, podporządkowując całe szkolnictwo specjalne od 1 stycznia 1980 roku Ministerstwu Oświaty. Internaty dla głęboko upośledzonych i szkoły dla upośledzonych umysłowo podlegają od 1924 roku kompetencji Ministerstwa Spraw Socjalnych. W roku 1975 parlament duński uchwalił nową ustawę szkolną, która określa obecną sytuację.

W roku 1980 ustawa o szkolnictwie powszechnym została zrewidowana w tym kierunku, że wszystkie dzieci, również głęboko, upośledzone, mają obowiązek uczęszczania do szkoły przez 9 lat. W tym czasie gmina powinna przejąć odpowiedzialność za całokształt nauczania specjalnego, a powiat wiejski za samo nauczanie specjalne. Postanowiono również, że nauczanie specjalne będzie zagwarantowane wszystkim w ciągu całego ich życia.

Opis duńskiego systemu nauczania

W Danii istnieje dziewięcioletni obowiązek kształcenia'"dla wszystkich normalnych dzieci w wieku 7-16 lat, klasa zerowa dla dzieci 5-6-letnich - jako etap przejściowy między przedszkolem a regularną szkołą - zaś uczęszczanie do klasy 10-tej jest możliwe, ale nie obowiązkowe. Warto nadmienić, że nowa ustawa szkolna rezygnuje z:: wcześniejszego podziału klas 8-10 na część teoretyczną i nieteoretyczną. Szkoła duńska jest więc jednolitą szkołą dla wszystkich dzieci od klasy 1-ej do 9-tej i ewentualnie 10-tej, z założeniem wyeliminowania każdego zewnętrznego zróżnicowania, a zarazem selekcji dla określonych zamierzeń szkolnych. Dopiero w ciągu ostatnich trzech lat wprowadzono możliwość zróżnicowania nauczania na dwa poziomy i wyboru wśród takich przedmiotów, jak: matematyka, język angielski, język niemiecki i fizyka.

Struktura duńskiego nauczania specjalnego

W moim referacie chciałbym mówić tylko o {nauczaniu specjalnym w wieku szkolnym. Otóż wyróżniamy siedem różnych rodzajów odchyleń od normy (trudności w uczeniu się) dzieci:-

-    opóźnione umysłowo - opóźnione w nauce;

-    wykazujące trudności w zachowaniu;

-    wykazujące trudności w mówieniu;

-    niesłyszące - słabo słyszące;

-    ociemniałe - słabo widzące;

-    opóźnione w rozwoju fizycznym;

-    wykazujące trudności w czytaniu i liczeniu.

Wszystkie te kategorie uczniów obejmuje obowiązkowe nauczanie w szkole powszechnej. Mamy do czynienia z następującymi formami nauczania specjalnego:

1)    nauczanie specjalne w klasie normalnej, w której uczniowie oprócz pobierania nauki z dziećmi normalnymi mają zajęcia (pojedyncze godziny) z pomocą specjalną nauczyciela;

2)    nauczanie specjalne w grupach, gdzie realizowana jest część procesu nauczania z danego przedmiotu, podczas gdy druga część realizowana jest w klasie normalnej;

3)    nauczanie specjalne w klinice nauczania, gdzie uczniom podawany jest cały materiał z określonego przedmiotu, podczas gdy inne przedmioty wykładane

I są w klasie normalnej;

4) nauczanie w klasie specjalnej, gdzie nauka obejmuje wszystkie przedmioty, tak że przestaje istnieć poczucie przynależności do klasy normalnej. Klasy takie mogą znajdować się w szkole zwykłej lub specjalnej;

5) prowadzenie lekcji, podczas których uczeń otrzymuje część lub całość materiału z jednego lub kilku przedmiotów, zachowując jednocześnie przynależność do klasy normalnej.

Jeśli dokonamy poszczególnych kombinacji różnych kategorii "handicap" i różnych form nauczania specjalnego, to otrzymamy całą strukturę duńskiego nauczania specjalnego.

Obecnie pragnę poinformować, ilu uczniów posiadamy w każdym z rodzajów klas:

- w klasie przedszkolnej najwyżej 22 uczniów;

- w klasie zwykłej najwyżej - 28, a więc przeciętnie mamy-20.

W jednej grupie znajduje się najwyżej 4 uczniów. W jednej klinice najwyżej 6 uczniów. W jednej klasie specjalnej: dla wykazujących trudności w zachowaniu znajduje się najwyżej 6 uczniów; dla wykazujących trudności w czytaniu najwyżej 8; dla opóźnionych w nauce najwyżej 6 w pierwszej i drugiej klasie oraz 10 uczniów w klasach od trzeciej do dziesiątej.

Jeśli chodzi o opóźnionych w mówieniu, słabo słyszących, słabo widzących, opóźnionych w rozwoju fizycznym, liczba uczniów w klasie wynosi najwyżej 6-8 osób. W przypadku ciężko upośledzonych nie ma ustalonej liczby uczniów, ale zwykle jest ich 3-4 w każdym z rodzajów klas.