str 5

2. Gospodarka rynkowa

%

100

80

60

40

20--

□ □	sektor prywatny sektor publiczny
--

1990

1995

2002

Struktura pracujących w gospodarce narodowej

Prywatyzacja doprowadziła do zmiany struktury własności w gospodarce polskiej.

rok

Zmiany wskaźnika cen [%] 700

600

500

400

300

200

100

	1 1										-i-
												-
								! 1
							—	M												r4

1980    1984    1988    1992    1996    2000 rok

Wprowadzenie planu Balcerowicza spowodowało ograniczenie wzrostu cen towarów i usług w kraju. Wykres przedstawia zmiany wskaźnika cen towarów i usług w stosunku do roku poprzedniego (źródło: www.stat.gov.pl).

Najczęściej wybieraną drogą była likwidacja przedsiębiorstw państwowych w celu ich sprywatyzowania, czyli prywatyzacja bezpośrednia. Wniesienie majątku do spółki oznaczało zawiązanie spółki między przeważnie nieprzynoszącym zysku przedsiębiorstwem państwowym a prywatnym przedsiębiorcą, na przykład inwestorem zagranicznym. Przekształcanie przedsiębiorstw- w jednoosobowe spółki Skarbu Państwa dotyczyło prywatyzacji dużych przedsiębiorstw przynoszących zyski.

Najszybciej zmieniła się struktura własnościowa w handlu. Pod koniec 1992 roku już 90% osób zatrudnionych w tym sektorze pracowało w przedsiębiorstwach prywatnych.

W pierwszych łatach transformacji społeczeństwo zapłaciło wysoką cenę za przeprowadzenie reform. Likwidacja przedsiębiorstw państwowych spowodowała pojawienie się bezrobocia. Gwałtowny wzrost cen i zahamowanie wzrostu płac doprowadziły do zmniejszenia realnych dochodów ludności. To oznacza, że za swoje wynagrodzenie pracownik mógł nabyć mniej towarów i usług niż w poprzednim okresie. Społeczeństwo zubożało, ale hiperinflacja została powstrzymana (ten proces został przedstawiony na wykresie obok). Kolejne rządy kontynuowały reformy gospodarcze, zmniejszyły jednak nieco ich tempo, tak aby ograniczać niekorzystne dla obywateli skutki zmian. Każdy rząd prowadzi działania mające zmniejszyć poziom bezrobocia. Stara się zapewnić obywatelom dostęp do usług socjalnych i określa minimalne wynagrodzenie.

Podsumowanie

⁹ Wyróżniamy podstawowe typy systemów ekonomicznych: rynkowy, kierowany, mieszany.

® System rynkowy jest oparty na własności prywatnej i działaniu rynku, a system kierowany - na własności państwowej i centralnym planowaniu.

⁹ System mieszany w gospodarce oznacza jednoczesne występowanie elementów gospodarki rynkowej i gospodarki kierowanej w różnych proporcjach.

⁹ Polska od 1990 roku wprowadza w życie zasady gospodarki rynkowej.

⁹ Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych doprowadziła do zmiany struktury własności w polskiej gospodarce.

26