skanuj0003

może się pojawić opalizujący pierścień. Taki wygląd kolonii jest wynikiem redukcji obecnego w pożywce telłuiynu potasu do wolnego telluru, nadającego koloniom czarne zabarwienie. Ponadto gronkowce chorobotwórcze wytwarzają lipazę, która hydrolizuje lecytynę żółtka, a wytrącone kwasy tłuszczowe tworzą widoczną strefę zmętnienia pożywki wokół kolonii.

Niekiedy na pożywce Baird-Parkera rosną nietypowe kolonie, np. gronkowców izolowanych z produktów mleczarskich. Kolonie nietypowe Staphylococcus mogą być czarne lub szare, z wąskim, białym brzegiem lub bez niego, zazwyczaj nie obserwuje się przezroczystej strefy wokół kolonii lub strefa jest słabo widoczna. W celu potwierdzenia, czy są to gronkowce koagulazododatnie, wybrane kolonie (typowe i /lub nietypowe) posiewa się do bulionu mózgowo-sercowego i następnie wykonuje się probówkowy test na obecność koagulazy. Do hodowli bulionówej bakterii dodaje się roztwór plazmy króliczej, próbę inkubuje w temperaturze 37°C przez 4-6 do 24 godzin. Ścięcie plazmy i utworzenie skrzepu wskazuje na obecność koagulazy. Zastosowanie pożywki Baird-Parkera z plazmą króliczą i fibrynogenem (B-P z RPF) umożliwia bezpośrednie wykrycie gronkowców koagulazododatnich, które rosną na tej pożywce w postaci niewielkich czarnych, szaiych lub nawet białych kolonii otoczonych strefą zmętnienia, wskazującą na obecność koagulazy.

Oznaczanie liczby gronkowców metodą płytkową przeprowadza się na pożywce selektywnej Baird-Parkera (B-P) lub pożywce Baird-Parkera z plazmą króliczą i fibrynogenem (B-P z RPF). Zawiesinę wyjściową badanej próbki lub jej dziesięciokrotne rozcieńczenia posiewa się powierzchniowo na pożywkę Baird-Parkera (w 2 równoległych powtórzeniach) i po 24-48 godz. inkubacji w temperaturze 35 lub 37°C obserwuje się wygląd kolonii. Następnie wykonuje się badania potwierdzające zdolność wytwarzania koagulazy. Stosując pożywkę Baird-Parkera z RPF posiew wykonuje się metodą zalewową, przenosząc po 1 cm³ zawiesiny wyjściowej i kolejnych dziesięciokrotnych rozcieńczeń do płytek Petriego, do których następnie dodaje się pożywkę.

Do identyfikacji bakterii Staphylococcus można również stosować testy biochemiczne, np. API Staph (bioMerieux), i immunologiczne, np. Test Staphytect Plus (Oxoid)), Bactident Staph plus (Merck).

Opracowano także metody wykrywania obecności enterotoksyny gronkowcowej w produktach spożywczych. Podczas termicznej obróbki żywności komórki gronkowców mogą ulec zniszczeniu, natomiast może pozostać wytworzona przez nie ciepłosta-bilna enterotoksyna. Enterotoksynę gronkowcową można oznaczać metodą immuno-enzymofluorescencyjną (ELFA), z wykorzystaniem automatycznego systemu VIDAS (bioMerieux).

5.2.6. Bakterie Listeria monocytogenes

Bakterie należące do rodzaju Listeria są gramdodatnimi, ruchliwymi pałeczkami rosnącymi w warunkach tlenowych i beztlenowych. Występują w środowisku naturalnym: w glebie, na roślinach, w wodzie, ściekach, jak również w organizmie człowieka i zwierząt. Pałeczki Listeria mogą się namnażać w szerokim zakresie temperatury, 0-45°C, przy wartości pH 5,0-9,0 i aktywności wody powyżej 0,92. W żywności przecho-

319