Torf

Torf

Biologia, Geologia

Torf, skala osadowa należąca do grupy skal oraanoaenicznych. Stanowi produkt procesu torfienia polegającego na biochemicznych i strukturalnych przemianach obumarłych szczątków roślinności bagiennej (torfowiskowej), zachodzących w warunkach silnego uwilgotnienia i trwalej anaerobiozy (braku dostępu tlenu).

W skład torfu wchodzą substancje organiczne (kwasy huminowe i ich związki, celuloza. hemiceluloza. lignina, bituminy) zawierające duże ilości węgla (ok. 60%) i azotu, a także substancje mineralne (krzemionka, żelazo, fosfor, wapń i in.).

Wyróżnia się 2 podstawowe typy torfu: wysokie i niskie. W zależności od składu botanicznego masy torfowej w obrębie tych typów wydziela się inne rodzaje torfów, np. wśród torfów wysokich wyróżnia się:

1)    torf mszarny wysoki - zbudowany z łodyg mchów torfowców, wełnianki i pędów wrzosowych, o barwie jasnobrunatnej lub żółtawej,

2)    torf wrzosowiskowy - zbudowany głównie z pędów wrzosowych i wełnianki, o barwie ciemnobrunatnej,

3)    torf bagnowy - zbudowany z mchów torfowców, z dużym udziałem kory i szyszek sosny, o barwie brunatnej.

Natomiast wśród torfów niskich wyróżnia się:

1)    torf mechowiskowy - złożony głównie ze zbitej masy mchów torfowców, o barwie szarej,

2)    torf turzycowiskowy - złożony z korzonków turzyc i często spotykanych kłączy trzcin, o barwie szarobrunatnej ciemniejącej na powietrzu,

4) torf szuwarowy - złożony głównie z kłączy i łodyg trzcin, a także kłączy skrzypów i korzonków turzyc, o barwie od brunatnobrązowej do smolistoczarnej.

Torf posiada duże możliwości zatrzymywania wody. Pojemność wodna torfów wysokich wynosi 900-2500%, natomiast torfów niskich 300-700%. W Polsce torf jest szeroko rozpowszechniony, przy czym jego występowanie jest ściśle związane z torfowiskami.

Największe złoża znajdują się na Pojezierzu Mazurskim i Pomorskim. Polesiu. Pobrzeżu Bałtyku i Orawie.

Torf znajduje zastosowanie w medycynie (kąpiele borowinowe, preparaty torfowe, np. S. Tołpy), w rolnictwie i ogrodnictwie (produkcja nawozów torfowych i ziemi ogrodniczej oraz produkcja doniczek). Służy również jako opał w postaci torfu opałowego lub półkoksu torfowego.