Untitled Scanned 07

234 GRECJA

100. Aleksander Wielki

Marmurowa herma portretowa 2 Azara, będąca rzymską kopią greckiego oryginału Lyzypa z ok. 320 r. p.n.e. Wys. 0,65 m. Paryi, Louvre przejściowego, tak Praksyteles najpełniej wyrażał nowe ideały wieku IV. Pełen czaru jest zarówno jego Hermes (rys. 96)

0 łagodnym owalu twarzy, jak i urocza Afrodyta knidyjska (rys. 97), prototyp niezliczonych późniejszych Afrodyt. Po raz pierwszy została wtedy w sztuce greckiej przedstawiona bogini w pełnej nagości. Pełen powabu

1 miękkości styl Praksytelesa, który miał wywrzeć tak wielki wpływ na sztukę hellenistyczną i rzymską, widoczny jest w nie mniejszej mierze w postaci odpoczywającego Satyra o sennym spojrzeniu, jak i w swobodnej i wykwintnej postaci Apollina zabijającego jaszczurkę (rys. 98).

Obok Praksytelesa wyróżnia się drugi, ale zupełnie odmienny artysta, Skopas, którego twórczość jest równ^ wielka. Jest on twórcą świątyni Ateny Alea w Tegei i sam prawdopodobnie rzeźbił postacie z przyczółków tej świątyni. Rzeźba Praksytelesa, w przeciwieństwie do majestatycznej i dostojnej rzeźby Fidiasza, odznaczała się miękkością i wdziękiem, Skopas natomiast poszedł w innym kierunku i stworzył styl, który można by nazwać patetycznym. Dostojnym, statycznym postaciom Fidiasza przeciwstawił postacie pełne patosu i dynamizmu. Rzeźbione przez niego twarze o głęboko osadzonych, podcienionych oczach wyrażały namiętność.

Ten nowy styl, który również w epoce hellenistycznej znajdzie kontynuatorów, widoczny jest zarówno w twarzy Heraklesa z przyczółków świątyni Ateny Alea, jak i w postaci Menady i Meleagra, przypisywanych Skopasowi. Widoczny jest również w rzeźbach fryzu zdobiącego wschodnią część Mauzoleum w Halikamasie, nad którą pracował Skopas.