viewer5

22

22

t

Z drugiej strony, reżim podzielił obywateli na ponad sto wyczce* puiqcych i wzajemnie rozłącznych narodowości etnicznych, 'l ak ^kodyfikowana narodowość etniczna służyła nic tylko jako kaiegońt itatynytziui, fundamentalna jednostka społecznej buchalterii, Iw* również, i to hardziej wyróżniające, jako. oblinaioryjttu przypisany tlona. Była przypisywana przez państwo przy urodzeniu na podstawie pochodzenia. Była rejestrowana yt osobistych dokumentach tożsamo^ id. Była odnotowywana w niemal wszystkich urzędowych sprawacfc i oficjalnych transakcjach. Hyla również używana do kontro kiwa nil dostępu do wyższego wykształcenia i do pcwn ych pożądanych stano* wisk pracy, do ograniczania dostępu do nich niektórym narodowość Ciom, zwłaszcza Żydom, i prW»wani* innych przez politykę preferencyjnego traktowania tak zwanych „tytularnych” tStTOdOWOŚC w „ich własnych” republikach.

Na długo zatem przed Gorbaczowem terytorialna struktura narodowa i narodowość etniczna były w coraz uiekszym stopniu zinstytucjonalizowanymi formami społecznymi i kulturowy mi. W żadnym wypadku nic były to formy puste. Były wyszydzane prze! Miutctolojtow — bez wątpienia dlatego, że rrżim konsekwentnie i efektywnie tłumił wszelkie przejawy otwartego nacjonalizmu, n niekiedy także nacjonalizmu kulturowego. Jednakże t łumicnic nacjomliz-mu W spoiw >■ -U I MN iłu* Btnpuwunic.-ll i fc<mwŁlidqpwM«cm »mikt ury narodowej i narodowości iaki> lun,lamom.imi-. eh fonu pv'/naw^/>cF

i społecznych \X czasach glasnosti te. w znacznym MopniuziiF stytucjonalizowanc, formy zostały z łatwością upolitycznione. Stały się elementarnymi formami rozumienia politycznego, retoryki politycznej, zainteresowania politycznego i tożsamości politycznej. W kategoriach metafory „zwrotniczego” Masa Webera, określiły one tory, ramy poznawcze, w których działanie było stymulowane prze* dynamikę materialnych i idealnych interesów, w ten sposób przyczyniły się one w znacznym stopniu do rozpadu Związku Radzieckiego i do usirukturyzowania polityki nacjonallitycznej w okresie późniejszym-

Dowodziłem, że powinniśmy ujmować naród nic jako substancje* lecz jako zinstytucjonalizowaną formę, mc jako zbiorowość, lecz jako praktyczną kategorię, nie jako byt, lecz jako możliwe /darzenie.

Przedstawiwszy strukturę narodtiw* jako ziiutytucionalizowaną formę

n

nta/. )iiKo kategorię poznawczą i «pofcczn4» chcę dodać |cilka słów konkluzji i> pr/.ynal«!rtcvici narodowej jako o zdarzeniu) W tym miejscu moje uwagi będą rylko szkicowe i programowe. C 3ioę po

Duu wskazać na lukę w literaturze i zasugerować potencjalnie m* linię działania.

Mówiąc o przynależności narodowej jako o zdarzeniu, sygnalizuję I wojny kontrast. Pierwszy zachodzi pomiędzy ni rodem jako bytem przynależności* narodowa jako zmienną właściwości* grup, relacji t*-go, <x> Margaret Somers nazwala ostatnio „układami rclacyj-n"^,ł. Drugi kontrast zachodzi między myśleniem o strukturze udowej i przynależności narodowej jako o czymś, co się ronrija,

łysieniem o nich jako o czymś, ces się wydarza. Chciałbym tutaj ►centrować się na drugim kontraście: pomiędzy perspektyw* •OfOWą 9 faktualn*. Zapożyczyłem ten ostatni termin z prz.ygoto-atgo Jo druku artykułu Williama Sewella Jr."

Im nic je bogata i dojrzała literatura prezentująca rozwojowe ujęcie ttury narodowej i nacjonalizmu. Literat ura ta śledzi długotrwałe ,y polityczne, ekonomiczne i kulturowe, które w ciągu wieków owadziły do stopniowego wykształcenia się narodów lub, jak <<s określić, pr/.ynale-żnoici narodowej. Najważniejise prace iego dziesięciolecia o strukturze narodowej i nacjonalizmie rlas/cza takich autorów, ja.k Ernest (Jcllncr, łWnediet Anderson,

y Smith i liric Hohsbawm¹⁴ — w tym wiośnie sensie prezen-114 ujęcie rozwojowe.

Mjf^ncł R- Samcu, WrUtaHly. KdftJIM [ŚMtńjh jud SmjI A/riOM.’ / miljih U'..rA-imj <-Vjji famMMii. Socta) Science II Kuny    * 6*)*

Au tropu y>«H/r>r pndcuac w hadinlach mul prryiulcłnoki* rudtdcnrt tako j*cm u-yprod ukincuijm i rtprodkłkocntnym w codziennych rcbosch nośna NŚ » John Korneman, JUkwgjh* in tłu Tm*    Słów York: Cwntaa<ijc

|tłn>vmits Prew, IW, por nżantcl Venlery, W huba Wiwww' and '\,in,malum'>,

b ii

” W'Iliom $*wtłl Jr , Tltm TfMforałitHt: TowirJ an trrml/ml S-*tatacy- P^ra^*

! i*t w. Tcmocc J. McDonald, red. Tht llutaric Tum >u ikr Humań ,S<unm, Ałbor Uniwniiy cf Michtpn Pm*.

¹ “ Ętpcm <L'»ellp«, San.-mt .md Sttatmhtm, IiKmu. NY 0>rn«łl L'mvci»ity 1«8J, tknolkl Anderson. imatmtd GemmMin; Ktffatum na tht Orf* and ftaJ cf NatianaUsm, l^octojon: Vcrw>, wydanie poprawione, IWI; Anlhony Smith.

(V*Wt *f SaJumt, l»vford: IU»ll llla^kwcll, 1984, Bri< llobrtwwm. |A’^a'‘ *. and Sait.nulmn ttrt.r 1780. (jmbfHlRc: Cambridge Unneruty Prm. IWO