wycinankacyklmocz

O'

i_ii-!-1

grupa    koenzym A (CoA)

acetyiowa

Budowa cząsteczki acetylokoetr/ymu A.

Acetylokoenzym A jest cząsteczką złożoną z nośnika nazywanego    i związa

nej z nim grupy acetylowej, która jest dwuwęglową resztą kwasu organicznego. Dzięki obecności na jednym z końców koenzymu A grupy SH wiąże się on z przenoszoną grupą acetylową. Pomiędzy atomem siarki koenzymu A a atomem węgla należącym do grupy acetylowej powstaje wiązanie wysokoenergetyczne. W chwili jego rozpadu następuje uwolnienie dużej ilości energii, co powoduje, że grupa acetyiowa może być przeniesiona na inną cząsteczkę.

'i    .    NADPII +• H* NADI”

O    >0 CO,    i 4

//    C0₂    *    A    i

HtC — c' V HOOC — CH, — C.    f    \ J HOOCWWWVv

¹ S    ² S —'T-yk —-W->

SCoA    SCoA    r\ V

acetylo-CoA    . malonylo*CoA    j \    H₃0    kwas tłuszczowy

NADPH + H* NADP'

Reakcje syntezy kwasów tłuszczowych.

Pierwszy etap syntezy kwasów tłuszczowych to karboksylacja acetylo-CoA, która prowadzi do powstania fragmentu trójwęglowego (tj. malonylo-CoA). Drugi etap to następujące po sobie skomplikowane reakcje przyłączania i przekształcania kolejnych cząsteczek acetylo-CoA, zachodzące cyklicznie i wydłużające powstający łańcuch Icwasu tłuszczowego o dwa atomy węgla w każdym j cyklu. Proces ten powtarza się aż do osiągnięcia łańcucha odpowiedniej długości (C₁₆ lub C_1B). j

Synteza cukrów prostych innych niż glukoza oraz cukrów złożonych Glukoza jest nie tylko podstawowym substratem energetycznym w komórce, lecz również substratem reakcji syntezy innych cukrów prostych (m.in. fruktozy, galaktozy, rybo- j zy) oraz cukrów złożonych.

Wykorzystanie glukozy do syntezy cukrów prostych, które podobnie jak ona zawierają sześć atomów węgla w cząsteczce (np. fruktozą), Obejmuje nieskomplikowane reakcje | przekształceń wewnątrzcząsteczkowych. O wiele bardziej złożone są przemiany gluko-! zy prowadzące do powstania cukrów prostych o pięciu atomach węgla w cząsteczce (głównie rybozy), wymagające włączenia glukozy do skomplikowanego procesu przemian metabolicznych nazywanego szlakiem pentozofosforanowym (rys. 76). Stanowi on nie tylko źródło rybozo-5-fosforanu (wykorzystywanego do syntezy nukleotydów, a następnie kwasów nukleinowych), ale również źródło NADPH + H⁺ (wykorzystywanego w licznych reakcjach biosyntezy związków organicznych, głównie tłuszczów).

faza utleniająca    Q,

glukozo-6-fosforan

L,— NADI**

2 NADPH + H*

C₅

rybulozo-S-fosforan

1-	1
Cs
rybozo-5-fbsforan 1................ j.	icsylulozo-5-fosforan _____________J
faza v	' ......... “1
nleutleniająca Ci	c7
aldehyd 3-fosfoglicerynowy 1--	sedoheptulozo-7-fosforan _1

fruktozo-6-fosforan

C,    Cj

erylrozo-4-fosforan    ksylulozo-5-fosforan

C_ft    C,

fruktozo-6-fosforan aldehyd 3-fosfoglicerynowy

Szlak pentozofosforanowy.

Szlak pentozofosforanowy przebiega w cytoplazmle podstawowej komórki i dzieli się na dwie fazy. W fazie utleniającej powstaje NADPH + H* a w fazie nieutleniającej następują wzajemne przekształcenia ufosfory/owanych cukrów trój-, cztero-, pięcio-, sześcio- i siedmiowęglowych. Podobnie jak rybozo-S-fosforan, są one wykorzystywane do biosyntezy różnych związków komórki.