zoologia plazy
5

zwą — Stegocephalia (pancerzcgiowe), występowały co najmniej trzy różne rzędy, obejmujące gatunki wyspecjalizowane w różnych kierunkach. Prawdopodobnie .współczesne^ rzędy płazów powstawały niezależnie od siebie. i .pochodzą~od-różnych grup pWw^f^ch pPzów, ,wyjnar?vch.

Szczątki płazów ogoniastych.! bezogoniastvch znajdujemy w pokładach z okresu jurajskiego ery mezozoicznej. Przypuszczać należy, że te rzędy płazów pochodzą od niewielkich isłabo wyspec ializowanych. ..stegocefały (rys. 546). Pochodzenie J2l^zmv_he_żmogich nie jest znane.

Współczesne plaży nie odznaczają się wielką liczebnością gatunków i stanowią grupę zanikającą. ^o:h^d-Trktrlo~24l£l(i. gatunków płazów .w'Pol-.sce żyje zaledwie około 17. Płazy są na ogól,pożyteczne z punktu widzenia'gospodarczego, choć niekiedy wyrządzają szkody pożerając ikrę i młody narybek. Pożyteczne są zwłaszcza ropuchy, które zjadają wielkie ilości owadów i ślimaków w ogrodach i sadach, polując na nie o zmroku.

Aczkolwiek u współczesnych płazów występują przystosowania do życia zarówno w wodzie, jak i na lądzie, mają one jednak wiele cech wspólnych z rybami. Ze środowiskiem wodnym łączy je również fakt, że larwy ich są typowymi zwierzętami wodnymi.

Płazy, podobnie jak ryby. mają skórę pokrytą śluzem. Szkielet ich jest przynajmniej w części chrząstkowy, brak im wyraźnie ukształtowanej klatki piersiowej. Układy krwionośny i wydalniczy nie są jeszcze tak dobrze wyspecjalizowane, jak u typowych zwierząt lądowych.

Zarodki płazów, jak i ryb, rozwijające się w jajach, otoczone są błonami jajowymi, po których opuszczeniu larwy żyją swobodnie w wodzie i oddychają skrzelami, żywiąc się przez pewien czas żółtkiem jaja.

Ze względu nade,.oechy wspólne, a zwjaszcza odnoszące się do rozwoju zarodkowego, odmiennego niż u. innych kregowców~JąHymy kręgouste ąwbv_ i płazy we wspólną grupę, zwana bezowodniowcamT^T^gmma). Liczne różnice między grupą Anamnża a przeciwstawną grupą owodniow-ców (Amniota), do której należą pozostałe kręgowce, zostaną omówione później.

GROMADA: GADY (REPTIUA) . Do gromady gadów należy ppną.cL-50XU)~żyjących obecnig_gatunkóab_ Gromada ta obejmuje cztery następujące podgromady: 1) łuskonośne (Souamata). 2) żółwie (Ćhdonia)^) krokodyle^-"(Crocodilia) i 4) praja-szczurkowce (I(KynchvceptiaLiah___

PODGROMADA: ŁUSKONOŚNE (SOUAMATA)

Łuskonośne rozpadają się na trzy rzedv: iaszczurkowce, kameleony i węże.

556