�egna�ek9

Uft

•wiadome} aktywności powinno s»ę odnoiić mc tylko do aktywnoAci . ale _ jak iłuMnic podkreśla E. Fleming - równie* do mnych rodni, l^s ,r Ijunnrfn < aktywność emocjonalna. aktywnoM psychomomrycwia Kp.). Wy. nim Ui om * ialnti~nia » oaeme »»< procesem wielostronnie aktywnym.

rym. anicpowinym t komplckrowyin . Dlatego tok aktywuncja stymaKnmńi wszystkich czynności, okładających się na prooas mtcfiwwwuu tych c/ynnoSci i sterowaniu mml .

przyswajaniu wicdty. niedędna )c»i aktywnok w ialoilronaa. Otwymyw ona optocr aktyw a»e*«4 Intelektualnej. t»k7c aktywność emocjonalny akn^aoW ayraktiąni «*t w daiałanłu praktycznym (psychomotoryczną).

jest praceteo. te lepiej a^uimęiujcmy te Wety i zdarzenia, które Pyty nai r mi » naaeymi uczuciami, zarówno negatywnym), jak i pozytyw. ayrtm. Im iłmcjaac są pnoc-ąyet* (emocje), tym większy ich wpływ na zapamiętanie i,i_W m    im otobcinokwm czy mfonnacjom. Podobnie na trwałość wiedzy

i ima ijtiiinlri wpływa aktywnałó praktyczna, czyli samodzielne wykonywanie c tąianiiDn. iw ry. przcdrnwióa *«P-

9.10. Zasada trwałości wiedzy, umiejętności I nawyków

iZddbyta w procesie ksttricenia wiedza, a zwłaszcza ukształtowane w oparciu ■    'Mś^iMości i newylu powinny mice charakter trwały. Nie powinny być

pmiHr^nc tylko dlatego, tr będą egzekwowane w czasie różnych form spraw.

Tareitr trwałości wiedzy. umiejętność * t nawyków wskazuje nu konieczność hśatgootpwazpamizprocesu kmatocnia. który umożliwi uczniom (studentom) jak taafcttozaaac- iąaną^^imc poznanych wiadomości i opanowywanych umiejętnoś-J d, tśy « ot^o«txdn)Cń sytuacjach mogli je skutecznie wykorzystać. Urzeczywist-«iczdó kpi pattiiytu uwarunkowane jest wieloma czynnikami, takimi jak: dobór :Ś|%MA4bMi fonu, metod ■ środków dydaktycznych, właściwe planowanie zajęć, **c fakt* ppeadrzaspanir wtydluch innych zasad dydaktycznych.

Cx iCiąwucsicz uwaśs. ze przy realizacji lej zasady wskazane jest posługiwanie Otęaa^pięerTWi Mpśza dydaktycznymi *:

f> TaanoŁi e ■zwać w znów nowym materiałem i wytworzyć u nich pozytywne —tyy onarara wę,

31 ttprsiue każdemu uczniowi aktywny udział w zajęciach poprzez odpowiednie kkmnpPPMk pod względem organizacyjnym i dydaktycznym;

■PU óalcaMM utrwsisjęcc przerobiony materiał stosować po uprzednim upewnieniu »*«- Ar mezyacy uczmowse dobrze go zrozumieli;

ap pa. ni ióft

4) czętfotliwośc powtórzeń dostosowywać do krzywej zapominania, czyli powinna tyć największa bezpośrednio po zaznajomieniu uczniów / nowym maierialcm;

5j syśłcimtyzowume wiodów&i łączyć i samodzielnym ich odtwarzaniem przez uczniów;

q wdrażać uczniów do naukowej weryfikacji (teoretycznej i empirycznej) praw, zasad i reguł;

7) przedmiotem utrwalenia czynić wiedzę wcześniej uformowaną w merytorycznie spójne struktury, stanowiące swoiste Jtonstrukcjc nośne tej wiedzy"; g) systematyczną kontrolę wyników nauczania łączyć z uzasadnianą i komunikowaną uczniom oceną ich pracy.

Zasada ta pozostaje w bardzo ścisłym związku z procesem pamięci, dlatego też przy jej stosowaniu należy kierować się dorobkiem psychologii uczenia się w tym okresie. Psychologowie twierdzą, że proces uczenia się obejmuje przyswajanie i przechowywanie. Bez przechowania skutków uprzedniego nauczania me można by osiągnąć żadnego postępu w dalszych okresach uczenia się - uważa Robert A. Davis'. Wydajność uczenia się zależy bowiem nic tylko od tego, ile się zdobyło, ale również od tego ile zdobytych wiadomości udało się przechować Stwierdzenie to pozostaje w bliskim związku z krzywą zapominania Hermana Hbbmghausa, z której wynika, że największy ubytek pamięci następuje zaraz po zakończeniu uczenia się, ale także i to, że im coś dłużej zachowa się w pamięci, tym większe ma szanse dalszego przetrwania².

Zasada trwałości wiedzy, umiejętności i nawyków realizowana jest najczęściej poprzez powtarzanie, na którym z kolei opiera się zasada ćwiczenia³. Utrwalanie nowych treści powinno wiązać się z jednoczesną ich systematyzacją, z poszukiwaniem związków między poszczególnymi partiami wiadomości oraz z wcześniej poznanymi zagadnieniami.

5.11. Zasada wdrażania do kształcenia ustawicznego

Ustawiczność kształcenia staje się obecnie faktem, od którego nie będzie już odwrotu. Jest i będzie nadal realizowane drogą Instytucjonalną (w formie kursów, studiów podyplomowych, konferencji, odpraw itp.) oraz poprzez samokształcenie, Zadaniem edukacji szkolnej jest zatem kształtowanie u absolwentów przekonania o konieczności ciągłego dokształcania się oraz posiadania umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy (samokształcenia). Należy im uświadomić to. żc w dzisiejszej rzeczywistości ukończenie studiów, a tym bardziej szkoły średniej, absolutnie mc jest wystarczające do funkcjonowaniu zawodowego przez cale życic. Trzeba ciągle aktualizować zdobytą wiedzę i umiejętności, nadążać za rozwojem nauki i techniki,

¹1'sytholójihi    pod red Cli E Sfcinnciu, PWN. Wan/m 1971, s. 4I74IS

‘Z. Wloduiki. Hpłiwrnnnikm ŁijU^n%k wtiaiatuę(ft JPntkdign uaaMMf. pod ml Wi Uudohowiklcj i Z. Wlodunkicgo, Wira/aw 1977. s 167.

¹ INdrm, 1151