0294

VI. 6.

SALOMEA.

277

przeto i ten układ odnieść należy do r. 1214¹). Wobec tego upada data Długosza ²), według którego nie tylko zaręczyny ale i ślub Salomei (jeszcze podówczas nieżyjącej!) przypada na rok 1208. Vita S. Salom.³) podaje wiadomość, jakoby Salomea przeżyła z Kolomanem 25 lat w małżeństwie, licząc od daty śmierci jego ojca Andrzeja; jest to obliczenie zgoła błędne, gdyż Andrzej zmarł 1235 r., a Koloman zginął 1241 r., zaczem między obu zdarzeniami upłynął przeciąg czasu tylko sześcioletni.

Dochodzenie daty, kiedy małżeństwo zwyczajem ówczesnym zostało dopełnione, nie przedstawia w tym wypadku praktycznego znaczenia, albowiem według legendy Vita S, Salom.⁴) małżonkowie zachowali czystość dozgonną, a bulla Ilonoryusza III do Andrzeja z r. 1222⁵), wspominając o układzie spiskim, nazywa zawarty tamże związek wprost: matrimonium.

Po śmierci Kolomana (1241) powróciła Salomea do Polski i tutaj przywdziała habit zakonny. Soror de ordine S. Clare nazywa się sama w dokumencie z r. 1267 ⁶), co stwierdzają także inne dokumenty, n. p. z r. 1259 ^{7 8}), tudzież Rocz. kap. krak.^s), Rocz. Tras.⁹) i Vita S. Salom. ^{10 11}). Nazwaną też jest Salomea w Rocz. Krak. ^u) soror ordinis Minor urn, w Vita S. Salom.¹²) sub reguła S. Francisci, a klasztor zawichojski, w którym przebywała, monasterinm ordinis S. Damiani^{13 14 15 16}), co wszystko zupełnie odpowiada rzeczywistości, gdyż Klaryski stanowiły żeńską regułę zakonu Franciszkanów, a zwane też były Damianitkami^u). Według Rocz. Małop. kod. Kurop.¹³) obłóczyn jej dokonał brat Rajmund na kapitule generalnej w Sandomierzu (yelat Salomeam sanctam) r. 1245, który to fakt stwierdza także Vita S. Salom ^u:), wszelako bez podania daty. W kod. Królew. Rocz. Małop.¹⁷) obłóczyny Salomei podane są pod niemożliwą datą 1282 r. Przekazany przez Vita S. Salom.¹*), a powtórzony przez Długosza¹⁹) szczegół, jakoby Salomea przeżyła w zakonie 28 lat, kazałby, ze wzglęgu na datę śmierci 1268 r., cofnąć datę obłóczyn do 1240 r., co jest rzeczą niemożliwą, gdyż w czasie tym żył jeszcze jej mąż Koloman. Do wiadomości tej nie ma zresztą powodu przywiązywać większej wagi; legenda popełnia bowiem widoczne błędy w obliczeniach lat, jak to powyżej okazaliśmy na innym przykładzie^2H). Założony przez Salomee klasztor Klarysek w Zawichoście otrzymał uposażenie dopiero 18 kwietnia 1255 r. -¹), jest jednakowoż rzeczą prawdopodobną, że powstał już w najbliższym czasie po jej obłóczynach, uposażenie zaś przewlokło się o lat dziesięć z powodu trudności, jakie pod tym względem nastręczała reguła zakonna²²!. W ciągu kwietnia r. 1259 przeniesiony został zakon Klarysek z Zawichostu do Skały, albowiem jeszcze pod datą 4 kwietnia 1259 r.²³) wychodzi dokument biskupa Prandoty, obdarowujący klasztor zawichojski, a już pod datą 3 maja tegoż roku²¹) czyni Bolesław Wstydliwy darowiznę na rzecz klasztoru w Skale. Dopiero też pod datą 6 sierpnia 1260 r. wychodzi zatwierdzenie papieskie dla klasztoru w Skale²⁶). Tam też przebywa Salomea aż do końca życia; spisany na półtrzeeia miesiąca przed śmiercią testament jej -⁶) datowany jest ze Skały, i skalski klasztor nazwany w nim przez nią: monasterinm meum.

Według Długosza²⁷) miała Salomea naprzód w Zawichoście, a potem w Skale piastować godność ksieni. Mniemanie to polega na nieuzasadnionym domyśle. Rocz. Tras.^2Ś) i Rocz. Krak. ²⁹l nazywają ją tylko siostrą (soror). Tegoż samego określenia używa o niej w dokumentach Bolesław Wstydliwy ³⁰), i co ważniejsza, kance-

1

Jak trafnie przyjmował już Naruszewicz, Hist. nar. pot. III. 142 i Roepell, Gesch. Pol. <1.1, a szczegółowo uzasa

2

dnił Drób a, Stos. Leszka Biat. z Rusią i Węgr. 403. Tamże dowód, że i koronacya Kolomana odbyła się r. 1214, a nie, jak bezpod

3

stawnie przyjmował Zeissberg,    Vinc. Kadłubek 52, a    za nim S z a r    a n ie wicz, Hypat. - Chroń. 45. jakoby koronacya odbyła się

4

dopiero 1216 r. - 2) Hist. Pol.    II. 184. — 3) Mon.    Pol. IV. 779.    — 4) Ibid. IV. 777. — ">) Przytocz, u Naruszewicza,

5

Hist. nar. pot. III. 144. — «) Kod. dypl. Małop. I.    nr. 75. — 7)    ibid. I. nr. 53. —    8) Mon. Pol. II. 813. — 9) Ibid. II.

6

840. — 10) Ibid. IV. 779. — W    Ibid. 11.840. — 12)    Ibid. IV. 779.    — 13) Kod. dypl.    Małop. I. nr. 45 i in. — '4) Por. Ula-

7

nowski, O zatoż. klaszt. św. Andrzeja w Krakowie, Pam. Akad. Umiej. Wydz. hist.-fil. VI. 6. — 1°) Mon. Pol. III. 168.

8

161 Ibid.’ IV. 779. — 17) Ibid. III.    169. — 18)    Ibid. IV. 779.    — 19) Hist. Pol. H. 408. — 20)    p₀r. też Kętrzyński w Mon.

9

Pol. IV. 779 uw. 2. -    21)    Theiner,    Mon. Pol. I. nr. 125. — 22) Por. Ulanowski. O załóż, klaszt.    św. Andrzeja w Krak. 11. 12. —

10

23) Kod. dypl. Małop. 1. nr. 52. — 24) ibid. I. nr. 53. — 25) Ibid. I. nr. 54. Ulanowski, O załóż, klaszt. św. Andrzeja

11

w Krak. 33. twierdzi mylnie, jakoby przeniesienie Klarysek z Zawichostu do Skały nastąpiło już w początkach r. 1257. Powołany

12

przezeń dokument Bolesława Wstydl. z 2 marca    1257 r. (Kod.    dypl. Małop. I. nr. 44) właśnie    o zawichojskim, a nie o skal

13

skim mówi klasztorze, a dokumenty    papieskie z    r. 1257 i 1258    (ibid. I. nr. 45. 46. 47. 49. 50)    także są adresowane do Zawi

14

chostu, i nie ma przyczyny, zwłaszcza co do późniejszych, przypuszczać, jakoby wynikły z użycia dawniejszego adresu.

15

26) Kod. dypl. Małop. I. nr. 76. - 27) Hist. Pol. II. 407. — 28) Mon. Pol. II. 840. - 29) Ibid. II. 840. - 30) Kod.

16

dypl. kat. krak. I. nr. 42. 43.