0036

I. 2.

MIESZKO I. (ż. N. NI).

21

punki n widzenia ocenie można, czy wzmiankę o śmierci ks. Mieszka, zapisaną w Nekr. Morse Li. pod datą Vr Idus Mai (10 maja), odnieść można do Mieszka I. Gdyby Rocz. nekr. Fuld. podawał w isiocie śmierć Mieszka pod dniem IV' Id. Mai (12 maja), możnaby różnicę dwu dni, zachodzącą pomiędzy nim a Nekr. Merseb.. uważać-, za wynik częstej w takich wypadkach niedokładności, a przeto też identyfikować- obie wzmianki ze solia; skoro się jednak okazało, że data śmierc i Mieszka jest późniejszą od 12 maja i może- być nawet znacznie późniejsza, gdy nadto data Nekr. Merseb. wyprzedza lermin początkowy okresu, w którym śmierć- Mieszka 1 nastąpić mogła, przeto nie można jej żadną miarą odnosić do Mieszka i, lecz tylko do jakiegoś innego księcia polskiego tegoż samego imienia (II. <>).

Pozostaje jeszcze do bliższego rozpatrzenia data podana u Thietmara. Odnośny ustęp kroniki brzmi dosłownie¹: Sed anno dominicc incitmacionin DCCCCXCII (w rękop. drezdeńskim błędnie, jak wspomnieliśmy. DCCCKCII), reyni autem tercii Ottonis X". et VIII Kai. Iunii prefatus dux (Miseco) ... ab exilio hoc ad patriam transit¹). Aż do ostatnich czasów uważano cały ten ustęp jako pochodzący od samego Thietmara²); dopiero najnowszy tego kronikarza wydawca, Kurze, wykazał, że ręka, Thietmara napisane są tylko słowa: Sed u ano dominice incarnacionis DCCCCXCII, reyni autem tercii Ottonis (tu następuje razura około 3 liter) prefatus du.r, i 1. d.; inna zaś ręka, którą wydawca oznacza literą AT a która pisała w czasach Henryka V (1099 -11251, dodała wyrazy: A'", et VIII Kai. Iunii. Od Thietmara pochodzi zatem tylko oznaczenie roku śmierci Mieszka, tudzież oznaczenie odpowiadającego mu roku panowania Ottona III. który jednak został wymazany; z ręki X. pochodzi nowe (zapewne odmienne od Thietmnrowego) oznaczenie roku panowaniu Ottona, tudzież oznaczenie dnia śmierci Mieszka. Wobec tego odpada przedewszystkiem zarzut, podnoszony z powodu nieścisłego oznaczenia roku panowania Ottona 111³). Począwszy bowiem od 26 grudnia 991 r. do 25 grudnia. 992 r. liczył Otton dopiero dziewiąty (nie zaś dziesiąty) rok rządów⁴), należało tedy raczej powiedzieć:, że Mieszko zmarł reyni ... tercii Ottonis anno IX. Wszelako błąd ten. acz nieznaczny i już u samego Tliiel-mara łalwo wytłomaezyć się dający, można tern łatwiej usprawiedliwić-, jeżeli się zważy, że go popełnił człowiek, piszący z górą o cały wiek później”); jest nawet rzeczą możliwą, że Thietmar podał pierwotnie dobrą cyfrę IX, gdyż, jak widzieliśmy, w miejscu, gdzie zamieścił rok panowania Ottona, znajduje się razura. Ważniejszą jesl kwestya. o ile    dzień śmierci    Mieszka (    I'III Kai. Iunii, t. j. 25 maja), dopisany ręką Al, zasługuje

na wiarę, .lako dodatek,    późniejszy o    wiek    cały    od czasu spisania kroniki,    a zarazem od laktu, o który

chodzi, bardziej oddalony, posiada on oczywiście mniejszą powagę wewnętrzną; wszelako z drugiej strony da się wykazać, że uzupełnienia Thietmara, dokonane ręką Al. w rodzaju tego. którem się w- tej chwili zajmujemy, 1. j. uzupełnienia dat chronologicznych, są w ogóle bardzo sumienni¹ i na dobrych źródłach historycznych oparte. Na dwanaście wypadków tego rodzaju uzupełnień, które się skontrolować dadzą innenii świadectwami, dziesięć jest całkiem dobrych¹''), jedno wątpliwe⁷), a jedno tylko błędne ^si, błąd sam zaś wcale nieznaczny. Przypuścić tedy można, że    i uzupełnienie    daty    dnia    śmierci .Mieszka, oparło się    na dobrej i wiarogodnej podstawie, że zaś uzupełniać/    nie dał się uwieść    datą    Nekr. Merseb., który miał    pod ręką i którym się przy

innych uzupełnieniach często posiłkował, to przemawia tern bardziej za wiarogodnością owego innego, dziś nam już nieznanego źródła, na którem się oparł: zapewne bowiem była tam osoba Mieszka 1 ściślej oznaczoną (może z data roku, którą miał podaną u Thietmara), skoro dla tej daty porzucił datę Nekr. Merseb. Podany przez niego dzień 25 maja. przypada najdokładniej na okres czasu, ustalony na podstawie Rocz. nekr. Fuld.

i. N. N. (Kilka żon poganek).

Gall°) daje Mieszkowi w czasach jego pogaństwa siedm żon (septem uxores): podobnież Kadłubek ^I0), który z właściwego sobie punktu widzenia nazywa je już tylko nałożnicami (septem pellicum scortis, qms coniuyes

J) Chroń. 96. — -) Tak jeszcze Lappenber* w wydaniu Thietmara w Mon. Gerrn. SS. Ili, 78 i. — 3) Bielowski w Mon. Pol. 1. '262 u w. 3, co prawda z innych, zgoła nieuzasadnionych powodów. — -ł) S t u m p f, Reichskanzler It str. Sg i 84.— 5) Podoimy błąd popełnił tenże sam uzupełniacz At. podając (sir. 46). iż Otton I w chwili śmierci miał 38 lat rządów, gdy w rzeczywistości miał ich tylko 37. — B) Thietmar, Chroń. 2T 26. T5, 50, 151, 162, 198 (dwa razy), 204- (dwa razy). — “) Ibid. 207, 30 października czy 14 grudnia. — 8) Ibid. 74. rok 996 zain. 992. — ») Mon. Poi. I. .399. — 19) Ibid. II. 275.