0051

42

z swym sygnetem rozkaz, aby zapieczętował natychmiast drzwi szkoły luterskiej: „bo ja nie chcę, aby w Złotowie inna jeszcze szkoła była oprócz tej, która jest przy naszym kościele farskim".

Stefan Adam, podstoli koronny i rotmistrz husarski J. M. Króla, był ożeniony najprzód z Niemojewską, wdową po Czarn-kowskim, a po jej śmierci z Wiktorją Trzebuszewską, wdową po Szczawińskim, wojewodzie inowrocławskim. Obydwa małżeństwa pozostały bezdzietne... i tak zgasł ród wielkiego wojewody kaliskiego po mieczu (1685).

Miał wprawdzie wojewoda Zygmunt oprócz synów Piotra Samuela i Andrzeja Karola jeszcze córkę Izabelę, która, wychodząc za Piotra Działyńskiego, starostę nieszawskiego, wniosła mu jako wiano dobra kórnickie, ale z jej pięciorga dzieci tylko najmłodszy Jan doczekaF się potomstwa. Na słabej tej latorośli ród Działyńskich przetrwał w Kórniku aż do ostatniego męskiego potomka hr. Tytusa (f 1861), którego córka Cecylja umarła jako ostatnia dziedziczka herbu Działyńskich w roku 1899 w stanie panieńskim. Na tem skończył się ród wielkiego wojewody także po kądzieli.

VIII. Nastroje polityczne.

Nięzwykle głośnem, lecz niemniej przykrem echem odbiła się 1919 nietylko w samej Polsce, lecz daleko poza jej granicami sprawa przefrymarczenia przez twórców traktatu wersalskiego na rzecz Niemiec ziemi złotowskiej. Jako Polacy skłonni jesteśmy z natury do szybkiego zapomnienia nawet o rzeczach, które krzywdzą najniewinniej szych. Rzecz to przykra i aż nazbyt znana, a jednak warto ją sobie raz jeszcze uprzytomnić i pamięci młodszym pokoleniom przekazać.

Kiedy szlachetny naród amerykański przez usta swego wielkiego prezydenta Wilsona w dniu 22 stycznia 1917 ogłosił światu znane warunki pokoju¹), które to zdarzenie szczególnie przyczyniło się do wytworzenia na całym świecie korzystnego nastroju na rzecz Polski, dla narodu polskiego przyświecać poczęła jutrzenka wolności. A gdy wreszcie po czteroletnich, gigantycznych zapasach narodów najokrutniejsza z wojen wojna światowa 1918, miała się ku końcowi, wtedy wszystkie

1

) Tak zwane 14 punktów Wilsona. Punkt 13 tych warunków domagał się utworzenia Niepodległego Państwa Polskiego.