FizykaII18701

181

181

Fie. 84.

wnątrz tworzy się ton wskutek powstania fal dźwięcznych w powietrzu.

W stroiku dopiero co opisanym (fig. 84) języ-, czek ma większą od rowka szerokość, i dla tego za każdem wahaniem uderza o jego brzegi, odbywając tym sposobem wahania w jedną tylko stronę; figury zaś 82 i 88 przedstawiają języczki, które się wahają na obie -strony, nie uderzając o- brzegi rowka.

Ten rodzaj stroika nazywają stroikiem wolnym, tamten stroikiem, bijącym.

Dla swego chrapliwego (grzechoczącego) tonu jest on rzadko używany (stroik klarynetu).

Fiy- 83.

Gdy się na stroik nie nałoży wsponmione-go puchara głosowego, albo wsadzi nań tylko krótką rurkę, wówczas natężenie drgania języczka, a tem samem i ton, który on wydaje, zawisł tylko od sprężystości i wymiarów jego; jeżeli zaś on jest w połączeniu z długą rurą, wtedy ta rura zmienia jego ton istot nie. Ruch języczka w takim razie zależy bardziej od fal powietrznych, idących w tej długiej rurze tam i napo wrót, niż od własnej sprężystości jego; fale powietrza więcej nim'wywijają, niż się on sarn waha.

Dla dokładnego zbadania' tego przedmiotu, robił W. Weber ¹) liczne doświadczenia, ¹ z których okazało się też, że głośny i silny ton piszczałek języczkowych nie jest ani skutkiem samych drgań języczka, ani drgań słupa powietrznego, lecz ].jo-

1

1’oggTiid. Anna], T. 14, 16 i 17.