FizykaII98601

980

będącym przedłużeniem osi rzeczonego kółka zębatego, to do góry, to znowu na dół poruszać się może. Kiedy koło szalone wiekszćj chyżości nabędzie, niż machina mieć powinna, zaczyna ów krążek, a z nim i pręt «, utrzymujący wahadło F, prędzćj się obracać. Wskutek siły odśrodkowej oddalają się obie kule coraz bardzićj od siebie, a puszka h posuwa się w górę i ciągnie za sobą pręt b oznaczony na rysunku (fig. 491) tylko pojedynczą linią; przez co klapa n około swej osi trochę się obróci i tern bardzićj przewód parowy zwęzi, im prędszym ruch machiny stawać się zaczyna. Przez to zaś dopływ pary z kotła zaraz się zmniejszy, a ruch tłoka zwolnień musi. Tym sposobem ruch molekularny ciepła, w ogniu utworzonego, za pomocą wzmocnionej prężności pary przemienia się bezpośrednio w postępowy i na-przemian zwrotny ruch tłoka, a następnie za pośrednictwem mechanicznych przyrządów (równoległoboku Watta ¹), wahacza j korby) w ruch obrotowy wału machiny, który ten ruch swój przenosi na kółka, pędząc różne przyrządy, przeznaczone do załatwiania najrozmaitszych robót.

Siła machiny parowej zawisła od ilośejjfj prężności pary, two-. rżącej się w kotle jednej sekundzie czasu. Dajmy na to, że machina taka jest teorycznie doskonałą, tudzież że para z tą samą. prężnością wy wiera ciśnienie na tłok, jaką posiada w kotle. Jeżeli m jest masa wody, przemienionćj w 1" czasu w nasyconą parę temperatury t°, a tćm samem gęstości d i prężności e, objętość m

tej pary o = -j- . Gdy para w machinie działa bez ekspan-

zyi, a objętość v jest dana w centymetrach sześciennych, praca jej zasadza się na posunięciu tłoka, mającego w przecięciu jeden centymetr kwadratowy, o v centymetrów w 1" na przód, podczas gdy nań ciśnienie e^mm rtęci działa z przeciwnej strony. Praca ta, w kilogrametrach wyrażona, ponieważ jeden sześcienny centimetr rtęci waży 13 59 gramów, ma wartość = e. 1-359. v

- 100000~ ’    ^w Połączeniu ż tą machiną zostaje Konden

sator, który prężność pary aż do e'^mm obniża, w ówczas dó po-

1

Ok. pierwszą lepszą obszerniejszą fizykę eksperymentalną