Magazyn6
0601

298

precjonowanych monet srebrnych państw należących uprzednio do unji.

Po 1931 r. nastąpił wielki przypływ kapitałów obcych do Szwajcarji w związku z zaburzeniami walutowemi w innych krajach. Wskutek tego ruchu kapitałów, jak też likwidacji portfelu dewiz, zapas złota Banku wzrósł czterokrotnie w latach 193° — 1932. W r. 1934 rozpoczął się — w związku z obawami o stałość franka szwajcarskiego — proces odpływu kapitałów obcych ze Szwajcarji, a wraz z nim topniał zapas złota Banku, spadając z najwyższego poziomu 2 546 milj. frs. w 1932 r. do 1 389 milj. frs. w końcu 1935 r.

Działalność kredytowa Banku od chwili założenia obracała się w skromnych granicach ze względu na konkurencję wielkich banków handlowych i kapitałów obcych. W czasie wojny i w pierwszych latach powojennych działalność ta uległa znacznemu rozszerzeniu, wracając w następnych latach do pierwotnego poziomu. Ponowny wzrost wystąpił po r. 1932.

Przywilej emisyjny Banku został przedłużony w r. 1935 do r. 1947. Kapitał akcyjny, wynoszący 50 milj. frs., składa się ze 100 tys. imiennych akcyj po 500 frs. wpłaconych w połowie. W 1934 r. znajdowało się 46,3% kapitału akcyjnego w rękach prywatnych, 38,2% należało do kantonów i 15,5% do banków kantonalnych. W końcu 1934 r. fundusz rezerwowy wyniósł 11,5 milj. frs. t. j. 46% kapitału akcyjnego wpłaconego. Dywidenda Szwajcarskiego Banku Narodowego nie może przekroczyć 6%.

PRZECIĘTNE ROCZ. NAJWAŻNIEJSZYCH POZYCYJ BILANSOWYCH.

parytet monetarny 100 fr. szw. =*172,— zł. (w miljonaoh franków szwajcarskich)

Rok	Złoto	Srebro	1 Zdys-1 konto-1 wane Dewiiy weksle, bony 1 skarb. 1 i obli-1 Racje	Obieg biletów	Natych mia stowe płatne zobo wią zania
1907	32	6	*9| 37	89	26
1914	^T95	17	46I XII	335	58
1918	377	55	54| 324	733	119
193°	607	6	362 48	894	206
1932	2 546	—	81 26	1508	1196
*933	2 120	—	22 40	1440	790
^J934	i 788	—	14 60	^1349	574
^x935^l)	1 3^89	—	7l ^238	1366	401

*) W końcu roku.

Literatura: La Ban jat Nationale Suisse 1907 -1932, opr. przez H. .ScJ1neeb1.il, Lauzanne Jóhr A. Dit tchaeizeritchen Nolen-banken 1S26 bit 1913. Zilrtch 1916. — Sprawozdania roczne Banku Szwajcarzkiego od 1907 r.

BANKI

g) Bank Włoski (Banca d’Italia). Po zjednoczeniu Królestwa Włoskiego pozostały na jego terytorjum następujące banki emisyjne^- Sardyński Bank Narodowy, Toskański Bank Narodowy, Toskański Bank Kredytowy, Bank Państwa Kościelnego (po r. 1870 jako Bank Rzymski), Bank Neapolu i Bank Sycylji; działalność tych banków polegała przedewszystkiem na kredytowaniu państwa, wzamian za co biletom ich przyznano kurs przymusowy na obszarze danej prowincji. W r. 1874 powstało konsorcjum wymienionych sześciu banków, które wydawało własne bilety o przymusowym kursie w całym kraju, niezależnie od emisji, zakreślonej dla każdego z członków. Konsorcjum powstało dla udzielania państwu pożyczki, to też po jej spłaceniu w 1881 r. zostało ono rozwiązane; skarb przejął wówczas na siebie część emisji banknotów konsorcjalnych.

W r. 1893 sfuzjonował Królewski Bank (dawniej Sardyński) z obydwoma toskań-skiemi, tworząc Bank Włoski; w tym samym czasie uległ likwidacji Bank Rzymski. Ustawa monetarna z 1893 r. przyznała biletom pozostałych przy życiu trzech banków kurs legalny, przepisała 40% pokrycia obiegu biletów, emitowanych na cele gospodarcze i wyznaczyła każdemu z banków kontyngent emisyjny. Udział Banku Włoskiego w ogólnej emisji wynosił przed wojną 70%.

Podczas wojny światów ej państwo uciekało się do pomocy finansowej banków emisyjnych, których kontyngenty stopniowo podnoszono, oraz emitowało na własną rękę bilety skarbowe i kasowe. Ogólna emisja zwiększyła się z 3,6 miljard. lir. w końcu 1914. r. do t8,i miljard. w cztery lata później. Równocześnie ceny wewnątrz kraju wzrosły czterokrotnie, kurs zaś dolara zwyżkował, dochodząc w 1918 r. do 9 lirów (parytet — 5.*8). Po wojnie kurs lira — nie podtrzymywany przez państwa koalicyjne — spadał, dochodząc do 28,6 lir. za dolara w końcu 1920 r.

Dekret z 6 maja 1926 r. zjednoczył emisję bankową w ręku Banku Włoskiego, który przejął większość aktywów banków Neapolu i Sycylji i odpowiednią część ich emisji (3.8 na 4,2 miljard. lir.) z tern, że resztę biletów wycofają wspomniane banki własnemi środkami. Od sierpnia 1926 r. kurs lira poprawiał się, pozostając od maja 1927 r, na mało zmieniającym się poziomie tg lir. za dolara. W tym czasie skarb