Magazyn6
8001

672

CICHA SPÓŁKA

wiek ze wspólników, wypowiedzenie umowy na zasadach ogólnych i wyrok sądowy. W przypadku rozwiązania s. c., spowodowanej zwinięciem lub zbyciem przedsiębiorstwa, wspólnikowi cichemu służy prawo do żądania odszkodowania od kupca. W przypadku wypowiedzenia umowy s. c. obowiązują następujące warunki: i) wypowiedzieć można s. c., zawartą na czas nieograniczony, 2) wypowiedzenie nastąpić musi na 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego. Kodeks nadto stawia zasadę, iż spółkę taką, zawartą na czas życia wspólnika należy uważać za zawartą na czas nieograniczony. Również bezwzględnie obowiązuje zasada, iż z ważnych powodów każdy wspólnik może zawsze żądać rozwiązania spółki wyrokiem sądowym. Po rozwiązaniu spółki powinien kupiec dokonać rozliczenia ze swoim wspólnikiem cichym na podstawie osobnego bilansu, ad hoc sporządzonego, i wypłacić mu należność w gotowiźnie. Jako dzień sporządzenia bilansu należy przyjąć: w przypadku wypowiedzenia — ostatni dzień roku obrotowego, w którym upłynął termin wypowiedzenia, w przypadku śmierci lub ogłoszenia upadłości — daty tych zajść, w przypadku rozwiązania z mocy wyroku sądu — dzień doręczenia pozwu. Nadto Kodeks reguluje jeszcze jeden przypadek rozwiązania spółki, a mianowicie: jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy przeprowadzono bezskutecznie egzekucję z ruchomości cichego wspólnika, wówczas wierzyciel, który na podstawie prawomocnego tytułu egzekucyjnego uzyskał zajęcie roszczeń, służących cichemu wspólnikowi na przypadek rozwiązania spółki, może wypowiedzieć spółkę na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego, nawet gdy była zawarta na czas oznaczony. Jeżeli umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wierzyciel może skorzystać z terminu umownego.

W celach sumienności i bezpieczeństwa obrotu handlowego zostały ustanowione w stosunkach spółki cichej następujące przepisy w razie upadłości kupca: 1) wspólnik cichy może do masy zgłosić swoje roszczenie z tytułu nadwyżki wpłaconego wkładu ponad swój udział w zyskach, 2) jeżeli wkład nie był w całości wpłacony, wspólnik cichy obowiązany jest do jego wpłacenia jedynie o tyle, o ile to jest potrzebne do pokrycia przypadającego nań udziału w stratach, 3) o ile spólnik cichy, na podstawie umowy, zawartej z kupcem w ciągu ostatniego roku przed ogłoszeniem upadłości, zwolniony został od obowiązku wpłacania wkładu w całości lub części, albo od przypadającego nań udziału w stratach, lub też otrzymał zwrot wkładu w całości lub części, wówczas zarządca masy upadłości może żądać obalenia zwolnienia, czy też zwrotu wkładu, choćby nastąpiły one równocześnie z rozwiązaniem spółki, chyba że przyczyna upadłości nastąpiła już po dokonanym zwrocie lub zwolnieniu.

Z powyższego przedstawienia zasad, na których opiera się t. zw. s. c. polskiego pr. handl. (art. 682—Ó95 Kod. handl.), wynika, iż spółka ta nie jest spółką handlową, lecz umową sui generis (kodeks traktuje o niej w dziale zobowiązań). S. c. może być zawarta przez kupca tylko z jednym cichym wspólnikiem; jeżeli kupiec posiada kilku cichych wspólników — to z każdym z nich zawiera odrębną umowę c. s. Umowa c. s. jest zbliżona do umowy spółki, gdyż jak w umowie spółki gra tu rolę: cel gospodarczy, zamiar zrzeszenia się (affectio societa-tis) i wkład; niema jednak wzajemnego pełnomocnictwa, które sobie dają wspólnicy w spółce, a wkład wnosi się nie do wspólnego przedsiębiorstwa, lecz do przedsiębiorstwa kupca. Z drugiej strony zachodzi pewne podobieństwo do pożyczki: cichy wspólnik może ciągnąć zyski z uczestnictwa w zrzeszeniu zależnie od rezultatów przedsiębiorstwa, aczkolwiek strony mogą się ułożyć, iż od wkładu cichy wspólnik będzie pobierał zgóry oznaczone odsetki od udziału w pewnej części zysku. S. c. nie podlega wpisaniu do rejestru handlowego. Niepodobna uznawać s. c. za osobę prawną w stosunku do osób trzecich, gdyż jedynym podmiotem działającym w niej jest kupiec. Co do zawarcia umowy s. c. przez kupca zaznaczyć należy, iż czynność zawarcia spółki jest po stronie kupca czynnością handlową wobec niewątpliwego związku tej umowy z jego przedsiębiorstwem (art. 498 K. H.), a przeto, w myśl art. 499 K. H. stosować należy do obu stron przepisy prawa handlowego; nie będąc spółką handlową — s. c. podlega przepisom K. H. We wszystkich kwestjach, które nie są objęte przepisami K. H. o s. c., należy stosować w braku ustaw szczególnych i zwyczajów ogólnopaństwowych, — normy prawa cywilnego, zwłaszcza, iż według art. 52 Kod. Zob. wszelkie umowy podlegają przepisom o zobowiązaniach w ogólno-