Magazyn6g801

674

INDOCHINY FRANCUSKIE — INDUSTRJALIZM

obdarzono reprezentacje narodowe większe-mi prerogatywami i unowocześniono oświatę.

Władze sądowe I. Francuskich składają się z 2 sądów apelacyjnych (w Saigonie i Hanoi), 15 sądów pierwszej instancji i 8 sądów pokoju. Na czele sądownictwa stoi prezydent, rezydujący przy władzy centralnej w Hanoi).

Literatura: Annuaire łconomigue de V Indochine. Hanoi. — Aymormier E. F.: Notes sur Its Laos. Salgm 1885. — Bulletin de PEcole Franęaise de l’Extrlmc-Orient. Hanoi. — MHguet E.: Annam et Indochine franęaise. Paris 1908. — Mkmmor P.: Indochine franęaise. Paris 1915. — Lemire: Cochinchine franęaise. Paris 1884.— lAei 8.: L* Indochine. Paris 1931.— Maapśro O.: L* Indochine. Parie et Bruxdles 1929—1930. — Tenże: L^fEmpire Khmer. Phnom-Penh 1904. — Ruaaier H. et Brenier H.: L* Indochine franęaise. Paris 1911.

Konstanty Rśgamey.

Indus.

I., główna rzeka północno zachodnich Indyj Brytyjskich (3190 km, dorzecze 960000 km², delta 8000 km²), wypływa na wysokości 6 500 m w Tybecie na północ od jezior Manasarowar wpobliżu źródeł rzek Satledż i Tsangpo; powstaje ze spływu kilkunastu strumieni, wśród których najważniejsza jest święta struga Singikamba. W najbardziej górnym biegu toczy I. swe wody głęboko wciętą, dziką doliną, zasilany wyłącznie wodami żródlanemi. Na wysoko ści r 416 m n. p. m. wkracza w przełom, który opuszcza w poziomie 279 m n. p. m. (w odległości 1 515 km od ujścia), w miejscowości Attok po przyjęciu dopływu Kabul, jako rzeka 200 m szeroka o głębokości 10 do 25 m (wahania między niskim a najwyższym wodostanem). Po pokonaniu przełomu Salt Rangę spływa na otwartą równinę, na której przyjmuje lewobrzeżny dopływ Panjnad i wysyła z okolicy Sukkur odgałęzienie, normalnie wysychające w piaskach pustyni Thar; w okresach powodziowych dosięga ono zatoki Ran of Cutch. Wierzchołek delty leży w sąsiedztwie miasta Haidarabad. Płaska i zalewana powierzchnia delty odznacza się nieustaloną konfiguracją terenu, co pociąga za sobą duże szkody osadnicze i gospodarcze tern więcej, że przypływ morza sięga na 126 km wgórę rzeki.

Geologicznie i morfogenetycznie przedstawia dolina I. zasypaną alluwjami trzeciorzędową zatokę. Rozległa równia napływowa sprzyja dziczeniu rzeki oraz zmianom hydrograficznym (Dżamna wchodziła już w okresie historycznym w systemat I., obecnie zaś wpada do Gangesu) głównie na skutek silnych wahań wodostanu (przepływ poniżej ujścia Panjnadu wynosi w czasie powodziowym 13 500 m*/sek, wobec normal-nego 570 m*/sek), potęgowanych przez duże zużycie wód bieżących dla celów irry-gacyjnych i nikłą ilość opadów atmosferycznych szczególnie na terenie dolnego dorzecza rzeki. Komunikacyjna rola I. jest ograniczona na skutek zablokowania rzeki przez niedostępną deltę. Parowce kursują na linji Tatta — Multan. Główne znaczenie mają drogi karawanowe . koleje, gdy idzie o wywóz nad morze. W komunikacji wewnętrznej jest I. dostępny dla barek od ujścia rzeki Kabul.

Wiktor Ormicki.

Industrjalizm.

1. Pojęcie. 2. Zalety. 3. Wady. 4. Industrja-lizm w historji doktryn ekonomicznych.

1. Pojęcie. Przez i. rozumiemy kierunek polityki ekonomicznej, zmierzający do uprzemysłowienia kraju, względnie będący wynikiem powyższej polityki system gospodarczy, przy którym decydującą rolę w ustroju ekonomicznym kraju gra przemysł.

W ten sposób pojmowany i. jest zjawiskiem epoki nowożytnej. O ile bowiem pierwotnie dominującą rolę w ustroju gospodarczym odgrywało rolnictwo, co znajdowało swój wyraz w znaczeniu, jakie miała własność rolna (feudalizm), a następnie handel, którego apogeum przypada na okres merkantylizmu — mniej więcej w połowie XIX wieku pojawia się i., który zczasem staje się stopniowo panującym systemem gospodarczym świata cywilizowanego.

Punktem wyjścia ewolucji tego ostatniego zjawiska były wynalazki i odkrycia techniczne, podobnie jak punktem wyjścia olbrzymiego rozwoju handlu były swego czasu (w XVI w.) wielkie odkrycia geograficzne (nowych dróg komunikacyjnych, nowych kontynentów i t. d.). W szczególności epokowemi stały się wynalazki: maszyny parowej (Water-frame Arkwright’a w 1767 r.) i maszyny przędzalniczej (Spinning-jenny Hargreaves’a w 1765 r.), które, zwłaszcza pierwszy, umożliwiły olbrzymi rozwój przemysłu, w pierwszym rzędzie bawełnianego, a zczasem i innych. Decydującym czynnikiem w ustroju gospodarczym świata staje