Magazyn61101

407

KOSZTY WŁASNE I ICH OBLICZANIE

kosztów stałych na jednostkę produkcji według wzoru:

x k. st.	ioo k. tech.
wartość (ilość) wyrobów |	k. st.

współczynnik jedno-    ioo k. st.

stkowej wydajności wartość (ilość) wyrobów

f

obrót handlowy

obrót

przemysłowy

masowych można o wartość kosztów przypadających przez podzielenie, podnieść wartość jednostki tranzakcji czy produkcji. Natomiast inne koszty, których doliczenie względnie rozliczenie nie może nastąpić w powyższy sposób, podpadają pod pojęcie kosztów pośrednich. Podział kosztów pośrednich dokonuje się według zasady ilościowej, jakościowej i wartościowej, a także czasu i przestrzeni, zależnie od rodzaju kosztów jak i od czynności związanych z danym towarem (przedsiębiorstwo handlowe) czy wyrobem (przedsiębiorstwo przemysłowe).

3. Współczynniki kosztów pośrednich, stałych i wydajności. Procentowy stosunek kosztów pośrednich do bezpośrednich jest wskaźnikiem gospodarczego rozwoju przedsiębiorstwa, Wyprowadza się go na podstawie wzoru:

X. k. poś. przypada I na 100 k. bezp. jeżeli kosztom bezp. | odpowiadają k. pośredn.

ioo . k poś. _ współczynnik k. bezp. kosztów pośrednich

Współczynnik ten staje się wskaźnikiem przez porównanie i obliczanie go na podstawie zamknięć rachunkowych rocznych z lat kilku, wzgl., co jest ważniejszem, na podstawie obliczeń okresowych np. miesięcznych.

Koszty bezpośrednie i pośrednie tworzą razem koszty techniczne produkcji. Tak jak w przemyśle, są również tego rodzaju koszty techniczne i w handlu np.: k. opakowania, k. składowe, ogólnie: koszty manipulacji towarowej. Pojęcie kosztów technicznych i ich rozróżnienie jest ważnem z uwagi na obliczenie stosunku kosztów administracji do kosztów produkcji przy pomocy kosztów stałych, a to przez wyprowadzenie współczynnika kosztów stałych jako miernika gospodarczej organizacji przedsiębiorstwa. Wzór ten wyprowadza się w następujący sposób:

x k. st. przypada I na ioo k. tech.

jeżeli przy k. tech. | wynoszą k. stale

ioo.k. s. _ współczynnik

k. t.    gospodarczej organizacji

Swą wartość jednak zyskuje on dopiero przez porównawcze obliczenia, jak współczynnik k. pośrednich.

Dla otrzymania współczynnika jednostkowej wydajności (jednostkowy współczynnik kosztów stałych) wyprowadza się wartość

4.    Odpisy. Zagadnienie odpisu (umorzenia) — jako k. w. odnosi się nietylko do samej wysokości odpisu, co znów łączy się ze stopniem zużywania danego składnika kosztów własnych, ale także do sposobu jego uzupełnienia t. j. do ceny wartości umorzenia. Zasadą jest przyjęcie za umorzenie jako koszt własny rzeczywistej wartości zużycia. Nasuwa się jednak pytanie — jakiej wartości: czy ceny zakupu pierwotnego, czy ceny zakupu bieżącego. Zwyczajowo — wślad za ustawodawstwem skarbowem — przyjęto odpisywanie według stawki procentowej od i—20% od wartości pierwotnej przedmiotu umarzanego. — Jednak należy podkreślić, że umorzenie jako koszt własny winno się przyjmować po cenie zakupu bieżącego, bo istota kosztów własnych ma oddawać wartość teraźniejszą, bieżącą a nie przeszłą.

5.    Koszty oprocentowania unieruchomionego kapitału. Schemat unieruchomienia kapitału w przedsiębiorstwie handlowem:

Kasa

zakup towaru ....

czas dostawy czas składowania sprzedaż towaru czas płatności

Kasa

Schemat unieruchomienia kapitału przedsiębiorstwie przemysłowem:

Kasa

_ zakup surowca | czas dostawy

| czas składowania surowca

J czas produkcji

}czas składowania wyrobu gotowego

+ sprzedaż wyrobu czas płatności

Kasa