Magazyn60101

797

LUDNOŚĆ

się w nacisku na przedsiębiorców, zwłaszcza ubiegających się o dostawy państwowe. Uregulowanie ustawowe datuje się od r. 1932. Ustawa z dn. 11 marca tego roku przewiduje obowiązkowe zaprowadzenie kas wyrównawczych; ma ono następować stopniowo, poczynając od większych zakładów przemysłowych, a kończąc na uprzemysłowionych gospodarstwach rolnych. W chwili obecnej organizacja kas nie jest jeszcze zakończona. Wysokość dodatków na dzieci nie jest jednolicie uregulowana, faktyczny ich poziom w różnych kasach i w różnych dzielnicach Francji waha się w szerokich granicach. Obliczają, że najczęściej dodatek pokrywa ok. 25% kosztów utrzymania dziecka i nigdy nie przekracza 50%.

Poza tą zasadniczą postacią pomocy dla licznych rodzin istnieje szereg innych zarządzeń, z których najważniejsze są: 1) Pomoc z funduszów państwowych lub komunalnych dla rodzin posiadających większą liczbę dzieci i odpowiadających pewnym warunkom, bądź w postaci zasiłku przy urodzeniu dziecka, bądź w postaci stałych zasiłków rocznych. 2) Ulgi podatkowe w zależności od liczby dzieci (podatek dochodowy, spadkowy), dodatkowe obciążenia podatkowe kawalerów powyżej 30 roku życia i małżeństw bezdzietnych po dwóch latach od chwili zawarcia związku. 3) Uwzględnienie potrzeb liczniejszych rodzin w ubezpieczeniach społecznych; opieka nad matką i dzieckiem. 4) Zniżki różnego rodzaju opłat (opłaty szkolne, bilety kolejowe) dla rodzin z większą liczbą dzieci. 5) Popieranie budownictwa mieszkaniowego. — Niezależnie od tych form pomocy państwowej lub uzależnionej od państwa istnieje znaczna ilość fundacyj, zapewniających zasiłki licznym rodzinom.

Środkiem natury moralnej są odznaki honorowe, udzielane matkom posiadającym 5 lub więcej dzieci żyjących. Do tejże katego-rji środków, mających oddziaływać na psychikę ludzką, należy bardzo energiczna i wielostronna propaganda.

Trudno o znalezienie objektywnego sprawdzianu skuteczności tych środków. Mimo wszystko, płodność we Francji spada. Jednakże spadek ten jest powolniejszy, aniżeli w wielu innych krajach europejskich. Wskazywano na to, że stosunki demograficzne Alzacji i Lotaryngji po przyłączeniu ich do Francji i objęcia francuskim syste

mem polityki ludnościowej układały się pomyślniej, aniżeli stosunki w sąsiednich okręgach Niemiec. Z drugiej strony względnie pomyślna sytuacja demograficzna Francji tłumaczy się m. in. dużą rozrodczością licznych tam rodzin cudzoziemców.

W Niemczech o polityce ludnościowej na szeroką skalę można mówić poczynając od przewrotu narodowo-socjalistycznego w r. 1933. Polityka ta ma na widoku przede-wszystkiem cele eugeniczne i polityczno-ra-sowe; tu będzie uwzględniona tylko z punktu widzenia zagadnień ilościowych. Najistotniejsze znaczenie ma ustawa o popieraniu zawierania małżeństw (Gesetz iiber Fórderung der Eheschliessungen) z 1. VI. ^I933 ^r- Ustawa ta zresztą zahacza również nietylko o zagadnienia eugeniczne, ale była związana także z zagadnieniami ochrony rynku pracy (warunkiem uzyskania pożyczki było porzucenie pracy zawodowej przez żonę z chwilą zawarcia małżeństwa — zastrzeżenie to zostało zniesione dopiero w r. 1937). Ustawa przewiduje udzielanie pożyczek na zagospodarowanie się nowozawiera-nym małżeństwom, odpowiadającym pewnym wymaganiom. Wysokość pożyczki nie może być niższa od 300 marek i nie może przekroczyć 1000 marek; jest ona udzielana w bonach towarowych na zakup przedmiotów potrzebnych do urządzenia mieszkania i zagospodarowania się. Pożyczka jest bezprocentowa, zwrot następuje w ratach po 1% miesięcznie. Przy urodzeniu każdego dziecka następuje umorzenie 25% pożyczki. Pożyczki są udzielane z funduszów państwowych, głównych środków dostarcza podatek od osób bezżennych.

Ilość i suma pożyczek udzielonych jest bardzo znaczna, do końca września r. 1938 wydano 1 052 485 pożyczek, przypadków umorzenia 25% pożyczki (t. zn. urodzeń dzieci w rodzinach, które otrzymały pożyczkę) było 909 639.

Niezależnie od tego, rodzinom o większej liczbie dzieci wypłacane są z funduszów państwowych zasiłki na dzieci — jednorazowe i bieżące.

Drugą grupę środków zmierzających do podniesienia rozrodczości stanowią zarządzenia, zmniejszające obciążenie finansowe licznych rodzin. Dotyczą one, jak we Francji, ulg podatkowych w zależności od liczby dzieci, częściowo zniżek cen biletów kolejowych, opłat szkolnych itp.«W niektórych za-