Magazyn634

30

Kozy

Nr. 51

z nad jeziora Starnberga w Szwajcarii i Wismara w Meklenburgu wskazują bezsprzecznie, iż kozy hodowano w środkowej Europie w okresie budowli palowych. Zwierzęta te, sądząc z wykopalisk, niczym się nie różniły od kozy dzisiejszej.

Koza

czasów

Historia wspomina, iż od niepamiętnych czasów mieszkańcy Chaldei, Midii i Persji wielce cenili kozy i mle-storożytnych. tych zwierząt uważali jako najlepszy pokarm dla dzieci. Starożytni Egipcjanie wytworzyli pewien rodzaj kultu dla kozy; to samo można powiedzieć i o innych narodach ery biblijnej. Z historii narodu żydowskiego wiemy o „kozłach ofiarnych”, których wyganiano do puszczy, aby tam umarły z głodu, jako „symbol pokuty za grzechy ludu izraela”. Herodotes, Homer, Arystoteles, Pliniusz, Owidiusz, Warron i inni starożytni autorowie opisują ówczesne kozy domowe; według tych opisów, niczym właściwie nie różniły się one od typów dzisiejszych.

domowa u Słowian.

Wśród plemion słowiańskich istniał zwyczaj składa-^Koza nia ofiar z koźląt, o czym wspominają kroniki. Zwyczaj ten przetrwał najdłużej wśród Mazurów pogańskich, gdyż nawet w czasach, kiedy chrześcijaństwo stało się religią tyeh plemion, „ofiara kozła” miała nadal zastosowanie, nie bacząc na wpływ kleru i rozporządzenia karne, wydane z tego tytułu przez władze ówczesne. Szymon Grunau, kronikarz pruski, opisuje obrządek ofiary z kozła, jaki przypadkowo udało się mu zaobserwować wśród wyznawców pogaństwa w r. 1520.

Czyżby zadomowienie kozy należało przypisać w pewnej mierze motywom kultu religijnego, jak to przypuszcza E. Hahn, a po części i C. Keller?

O popularności kozy na ziemiach polskich świadczą stare pieśni i klechdy ludu polskiego, w których często figuruje psotny kozioł. Powszechnie wiadomo, iż diabeł w pojęciu ludu wiejskiego przybiera najczęściej postać kozła (jeden z motywów zaczerpniętych z mitologii — Faun). Chętnie widziany jest kozioł w emblematach w otoczeniu czarowników, magów, symbolizuje też różne sekty. Szeroko rozpowszechniony staje się zwyczaj trzymania kóz, a zwłaszcza kozła w stajni przy koniach, co ma wpływać korzystnie na samopoczucie tych zwierząt. Kozi łój ma skutecznie leczyć różne dolegliwości itd.

w Ameryce i Australii.

Ameryka otrzymała kozy z Europy, również Australia Chów kóz zapoznała się z chowem kóz stosunkowo dość późno.

Dziś zdaje się nie ulegać wątpliwości, że kozy są chowane powszechnie.

4. PODZIAŁ KOZ DOMOWYCH.

Dziejowy rozwój kóz udomowionych przebiegał i Uwagi ogólne, kształtował się pod wpływem różnorodnych czynników.

Warunki fizjograficzne, wpływy klimatyczne, wreszcie celowy dobór sprawiły, że współczesne kozy wykazują wielką róż-