page0066

przód teoryi, jak mówi Spencer, tylko dlatego, że człowiek rozsądny nie może wierzyć w niedorzeczności, jakiemi nas częstują materyaliści. Nie zaszkodzi też przytoczyć tutaj np. taki ustęp z książki prof. dra Cybulskiego '): „Musimy jeszcze nadmienić, że jakkolwiek ze wszystkich własności, które czynność ośrodków psychicznych (!) posiada, jest najbardziej niedostępną do zrozumienia świadomość, której w żaden sposób umysł ludzki do dziś dnia nie może związać ż innemi własnościami materyi, to jednakże zastanawianie się nad powstawaniem aktu świadomości, przekonywa nas, że i ona musi być tylko wynikiem w najwyższym stopniu spotęgowanej czynności ośrodków psychicznych, jednem słowem, jest także jednym z objawów tej czynności⁴⁴. Najwidoczniej uczony Autor pisząc to zdanie, musiał być roztargnionym, iż nie dostrzegł nielogiczności i sprzeczności, jaka w zdaniu zachodzi; bo jakżesz można ze zdania: świadomości w żaden sposób umysł ludzki do dziś dnia nie może związać z innemi własnościami materyi — wy-prewadzić wniosek: że ona mimo to musi być wynikiem w najwyższym stopniu spotęgowanej czynności tejże materyi! Cói zresztą mamy zrozumieć przez ową spotęgowaną czynność ośrodków psychicznych? — kto lub co ją potęguje?

Jakżeż się tu nie śmiać serdecznie z takiego np. tłóma-czenia, jakie daje Rosenthal²): „Dass die Entstehung bewusster Vor8tellungen gleichfalls eine Thiitigkeit von Nervenzellen ist, steht fest, uud zwar sind es die Zellen der grauen Hirnrinde (ośrodki psychiczne!) welche diesse Thiitigkeit besitzen. Dagegen sind wir vollkommen ausserstande auch nur eine Andeutung geben zu kónnen, wie dieses Bewusstsein zustande kommt. Molekularvorgiinge sind eben nichts ais Bewegungen der Molekule und wie solche Bewegungen andere Bewegungen bewir-ken, kónnen wir verstehen, wie sie aber zum Bewusstsein

') „Fizyologia człowieka“, str. 234.

²) Rosenthal: „Allgemeine Physiologie der Muskeln und Nerven“ 1877, str. 274.

http://rcin.org.pl