page0074

70

Podstawą, na której materyaliści opierają powyższą bypotezę, to wielkie prawo zachowania energii, a symbolem tego prawa, to zasada: „nic się nie stwarza, nie nie ginie, wszystko się przeobraża tylko“ ^,). Ruch przemienia się w ciepło, w światło, w elektryczność, w wibracye nerwowe, dlaczegóż nie miałby się przemieniać w myśl? Wazakżeż prawo zachowania energii sprawdzone zostało w świecie materyalnym na zjawiskach fizyczno-chemicznych, dlaczegóż więc nie możnaby go zastosować i do fenomenów psychicznych ²).

Zamiast wdawać się w długi i uczony wywód, na czem polega³) prawo zachowania energii i czy ono jest tak niewątpliwie stwierdzone, jak głoszą materyaliści, weźmijmy lepiej jaki konkretny przykład, a na nim najlepiej poznamy, jak w ręku materyalistów prawo to przemienia się w broń przeciw duchowości duszy. Takiego przykładu dostarcza nam bardzo uczony fizyolog, dr. Aleksander llerzen ⁴). W rozdziale III, od str. 61—71, swego dziełka: „Mózg i jego czynność z pun-

') Czyżby i Lukrecyusz wiedział już o tern prawie, gdyż mówi jak dzisiejsi fizycy:

„Nam neque adaugescit quidquam neąue deperit inde. Quapropter quo nunc in motu principiorum Corpora sunt, in eodem anteacta aetate fuere,

Et post hac semper simili ratione ferentur:

Et quae consuerunt gigni, gignentur eadem Conditione, et erunt, et crescent, inque valebunt,

Quantum cuique datum est per ioedera naturai Nec rerum summam coiumutare ulla potest vis".

Lucr. i. II, 301.

²)    Iśie brak ludzi poważnej nauki, którzy owemu prawu przyznają wartość tylko ograniczoną; porów. „Przegląd poważ.", 1885, art.: „Fizyka i moralność".

³)    Uczynił to ks. Rawski w „Przeglądzie powszech." r. 1892, str. 396.

⁴)    Patrz: „Le cerveau et l'activite cerćbrale au point de vue psy-cho-physiologique^u par Alexandre llerzen, Paris, 1SS7. Jest on synem słynnego pisarza rosyjskiego, tegoż nazwiska, urodził się we Włodzimierzu 1830 r., doktor medycyny w Bernie, później został profesorem

http://rcin.org.pl