page0087

za korzystny dla społeczeństwa uważaćby można, gdyż przy równej nawet śmiertelności ludzi dojrzałych, zmniejszony śmiertelność niemowląt, za czysty zysk uważać można, ho strata przewidywanych dopiero korzyści, jest już stratą. Lecz jeżeli takim jest rezultat prawidłowego rozwoju cywilizacyi i dobrobytu, to nastręczają się jeszcze wątpliwości pod względem zastosowania tej reguły do biegu cywilizacji nowoczesnej. Jeżeli długość życia wzrasta ze stopniem cywilizacji, to wypadałoby wnosić, że maximum jogo szukać należałoby w' głównych jej ogniskach. Tymczasem w miastach i to prowincjonalnych, życie okazuje się znacznie krótszem niż na wsi a nawet długość jego zmniejsza się w miarę większej agłomeracyi ludności, t. j. minimum jego znajdujemy po miastach stołecznych, gdzie jak w ogólności po wielkich miastach spotykamy sprzecznie z ogólnem prawem ludności, mniejszą ilość urodzeń a przytem większą śmiertelność ^x). Tu zauważyć należy, że prawie we wszystkich krajach Europy i Ameryce, ludność miast mnoży się w znacznie większym stosunku niż wsi, ze przyrost ten jest kosztem ludności wiejskiej, która znaczną częścią naturalnego swego przyrostu zasila sztucznym sposobem miasta ¹). W związku z tein zostaje bezwątpienia, że przyrost naturalny w krajach gęściej zaludnionych jest słabszy, oraz, że w krajach wyższej kultury ekonomicznej przyrost ten jest mniejszy i zmniejsza się widocznie. W części przyczyną tego jest emigracya, czyli wychodźtwó z ziemi rodzinnej do krajów obcych.

Ogólnie biorąc, emigracya zdaje się mieć wyższe zadanie, uregu lowania nieproporcyonaluego do przestrzeni rozkładu ludności i z tego stanowiska uważana, przedstawia się jako czynnik dodatni- Charakter ten wszakże ma tylko warunkowo, a mianowicie w granicach zakreślonych jednością natury ziemi i społeczeustwa ²). Interesem

http://rcin.org.pl

1

)    Oettingen 1 c. s. 378, 379.

«

2

)    Por. Legoyt. Emigration Europóenne, ses causes, ses eftets. Paris 1861. Roschcr. „Grundlage der National Oekonomie³*, Ylll Aufl. 1869. § 260. lir. H. „Yorschlage zur Beseitigung der Mussen Auswanderung“. Berlin 1872. Nessrnann. ,.Die Deutsch. Auswanderung^1-. Leipzig 1873.

Buczyński.    0

3

ogólna śmiertelność jest 311 z 10000, t. j. w stosunku 56% większa, niemowląt umiera 3270, więc w stosunku 210% większym. To znaczy, że różnicę w cyfrach śmiertelności stanowią głównie dzieci.

’) Legoyt I. c. v. II. p. 470.