page0089

81

Scheidt — Scheller

nadto ma tę jeszcze zasługę, że pierwszy współcześnie z Jędrzejem Śniadeckim, publicznie opowiadał rodakom zasady chemii; miał on szczególny dar ujęcia sobie młodzieży, przywiązania jej do siebie, a przez to pobudzał ją do pracy i gorliwego oddawania się dwom ważnym naukom, które wykładał. Umarł w Krzemieńcu 1807 r. Jego zasługi nauczycielskie i autorskie w przedmiotach chemii i fizyki, dokładnie skreślone są w kazaniu ks. Osińskiego, mianem na jego pogrzebie, drukowanem 1807 r. i w Rocznikach tow. warsz. przyj, nauk, którego był członkiem. Wydał z druku: 1) 0 elektryczności uważanej w ciałach ziemskich i atmosferze (Kraków, 1786, w 8-ce). 3) Kurs elementarny chemii i historyi naturalnej.    F. M. S.

Schelfhoni, znakomity malarz krajobrazów, urodził się r. 1787 w Hadze. Sławę jego ustaliły najprzód prace dostarczone na wystawę r. 1817. W r. 1819 przyznała mu akademija w Antwerpii jednogłośnie nagrodę za krajobraz z okolicy Arnheim’11, przy zachodzie słońca. Wkrótce potem ten sam zaszczyt otrzymał w Gand. Słynne są krajobrazy zimowe tego mistrza, chociaż może jeszcze wyżej stoi w przedstawieniu rozwijającej się, kwitnącej natury. Bardzo lubio-ne są także jego morskie i portowe widoki. .=)

Schelhorn (Jan Jerzy), starszy, teolog, urodził się w Memmingen r. 1694, uczył się w Jena i Altdorf od r. 1713, w r. 1735 został konrektorem szkoły miejskiej w rodzinnem mieście i biblijotekarzem miejskim, w r. 1733 predykantem, w końcu superintendentem. Umarł r. 1773. Dzieła jego są, główne i dotąd szacowane: Amoenitates litterariae (14 części, Frankfurt i Lipsk, 1735 do 1734 r., część I—IV, r. 1737), dotąd jeszcze będące źródłem wiadomości dó historyi literatury. Sam posiadał piękną biblijotekę i znajdujących się w niej AJdinów wydał r. 1738 osobny katalog. Oprócz wielu rozpraw teologicznych, są pisma Schelhorna: De antiguissima Latinorum bibliorum editione diatribe (Ulm, 1760) i Acta historico-ecclesiastica (Ulm, 1738). Wydał on także kardynała Quirini Liber singularis de optimorum scriptorum editionibus quae Romae peimum prpdierunt, z przypiskami (Lindan, 1761). — Schelhom (Jan Jerzy ), młodszy, odznaczył się także w teologii, historyi literatury i bibli-jografii. Urodził się r. 1733 w Memmingen, uczył się w Getyndze, był z kolei pastorem, predykantem, biblijotekarzem miejskim i superintendentem, umarł r. 1803 w rodzinnem mieście. Oprócz wielu pism w przedmiocie teologii praktycznej. wyszły jego dzieła: Anleitung fur Bibliothekare und Archimre (Ulm, 1788—91, tomów 3), to jest, przewodnik dla biblijotekarzy i archiwistów; Beitrdge zur Erlduterung der Geschichte (4 zeszyty, Szczecin, 1773); Kleine hMorische Schriften (Memmingen, 1788, tomów 3).    L. R.

Scheller (Emmanuel Jan Gerhard), lexykograf i filolog, urodzony r. 1735 w Ihlow, uczył się w gimnazyjum w Eisenbergu, potem w szkole ś. Tomasza i w uniwersytecie lipskim teologii i filologii. W r. 1761 mianowany rektorem w Lubben w Dolnych Łuźycach, a r. 1773 rektorem w Brzegu na Szląsku, gdzie zmarł r. 1803. Między pismami jego wielce się upowszechniły: Aus-ftihrliches latein. deutsches und deutsch. lat. Wórterbuch (3 tomy, Lipsk, 1785—4; trzecie wydanie, 7 tomów, 1804—5) i Lat. deutsch. i deutsch. lat. Handlexicon (3 tomy, Lipsk, 1793) w mnóstwie wydań. Niemniej: Kleines lat. Wórterbuch in etymologischer Ordnung (Lipsk* 1780; siódme wydanie, Georges’a, 1840); Ausfilhrliche latein. Sprachlehre (Lipsk, 1779, kilka wydań); Kurzgefasste latein. Sprachlehre (Lipsk, 1780); grammatyczny matery-jał obejmują Praecepta stili bene Latini (3 tomy, Lipsk, 1779); Anleitung, die alten latein; Schriftsteller in den obern Classen der Schulen philologisch

ENCTKLOPEDT.TA TOM XXIII.    6