page0011

7

dajmy na to, jestestwa żywe. Biologia ze swemi naukami po-mocniczemi może nam dać opis dokładny i wierny wszystkich cech, które są właściwe jestestwu żywemu; może ona nam wskazać, które ciała chemiczne są przydatne dla życia organicznego,. które znów szkodliwe, może opisać, jak wygląda elementarna jednostka biologiczna, jakie przebywa stadya rozwoju itd. Jakież atoli środki posiada biologia, aby dać odpowiedź pewmą na pytanie, skąd wogóle na ziemi wzięło się życie? Żadna z metod, których ta nauka używa przy rozwiązywaniu zagadnień sobie właściwych, nie nadaje się do rozwiązania powyższego, a nader doniosłego problemu. Fizyka zajmuje się własnościami i prawami materyi; lecz czyż może ona odpowiedzieć na to pytanie, skąd się wzięła materya, ruch, przestrzeń i czas, lub dlaczego jedne części materyi są ożywione, inne zaś nie? Astronomia zapuszcza wzrok swój w przestworza niezmierzone, podpatruje ruch wielkich i małych ciał niebieskich, śledzi starannie zmiany, jakim te ciała ulegają z biegiem czasu; znów jednak ani zapomocą spektroskopu, ani teleskopu najsilniejszego nie można rozwiązać pytania, czy wszechświat miał początek, i kto mu go nadał.

Wobec takiego stanu rzeczy potrzebną jest nauka, któ-raby na powyższe i im podobne pytania dawała odpowiedź w mierze, dostępnej siłom rozumu ludzkiego. Nauka taka faktycznie istnieje, a jest nią filozofia przyrody, zwana od dni Chrystyana Wolta (-j- 1754) także kosmologią od wyrazów: Aćyoę = słowo, mowa, i xóajjioę = ład, porządek, którą to nazwę nadał Pyta-goras światu jako harmonijnie ułożonej całości. Po uwagach powyższych można określić filozofię przyrody jako naukę, która ma za zadanie badanie świata w świetle jego przyczyn najwyższych i ostatecznych.

Odpowiedzi najlepszej na pytanie, czy taka nauka jest możliwa, dostarcza obok wykazanej poprzednio jej potrzeby fakt, że właśnie przyroda i jej zjawiska były przedmiotem jednym z najgłówniejszych, na którym ćwiczyło się ostrze rozumu ludzkiego. Czy bowiem śledzimy początki filozofii w Grecyi, czy w Chinach lub u starych Hindusów', we wszystkich tych najdawniejszych siedliskach uprawy filozofii spotykamy zainteresowanie się żywe otaczającą nas rzeczywistością, oraz próby rozumnego jej wyjaśnienia.

http://rcin.org.pl