page0111

07 -

miłości i poszanowania u dzieci i u ich rodziców. Wtedy jego nauka ma podwójną wartość i będzie pojętą nietylko rozumem ale też i sercem. £) Niech stara się być samodzielnym panem przedmiotu, ażeby o ile możności potrafił się obejść bez książki, a całą swoją siłę poświęcić dzieciom i przedmiotowi naukowemu. Nauczyciel, który ciągle krępuje się książką, może tylko połowicznie klasą się zajmować i trudno ażeby zyskał jakie poważanie u dzieci, ij) Przeciw nieuwadze niech występuje energicznie, gdzie i kiedykolwiek tylko ta się ukaże. Uwaga jest częstokroć też rzeczą woli; dlatego musi nauczyciel i na nią oddziaływać i uczynić ją dobrą przez pouczenie, nakaz i zakaz, nagrodę i karę, przez obudzenie ambicyi i emulacyi, przez utwierdzenie poczucia obowiązku i t. d.

Jak wspaniały obraz przedstawia ta szkoła, w której całkowicie i zupełnie panuje uwaga! Jak wesołe życie i praca tak dla nauczyciela jak i dla dzieci! Jak wspaniały rozrost umysłowych sił! Jak wspaniałe żniwo pod koniec roku i czasu szkolnego. Jaki świeży i obfity zasiew na późniejsze życie.

Y) Pogląd.

1. Przez interes i uwagę usposabia się dusza do wszechstronnego uchwycenia spostrzeżonego przedmiotu. Tak powstaje pogląd, t. j. pojęcie przedmiotu we wszystkich jego częściach i w całości, jako też stosunku części jednych do drugich i do całości. Zatrudnia wszystkie zmysły i siły człowieka, tak że żadna osobliwsza właściwość przedmiotu mu nie ujdzie, a on staje się zupełnym panem onegoż.

Znaczenie tej umysłowej czynności jest bardzo wielkie. Ona jest głównym warunkiem wszelkiej prawdziwej rzetelnej nauki. Tylko przez pogląd dochodzi dziecko do prawdziwych, jasnych i dokładnych pojęć, do prawdziwych sądów i wniosków, do trwałych i pewnych wiadomości, do wiedzy opartej na silnym gruncie. Bez poglądu dziecko jest w posiadaniu wielu słów, lecz te są bez treści i życia i wkrótce też gubią się w zapomnieniu, pojęcia są puste, podobne do orzecha bez ziarna, a przez to bez korzyści dla duchowego wykształcenia i praktycznego zastosowania. Dlatego to nauczyciel i wycho-

http://rcin.org.pl