page0114

- 100

nietylko przedmiot sam w sobie pokazują, lecz leż w jego stosunku do innych przedmiotów do natury i człowieka i jego duchowych sił, osobliwie silnie poruszają one uczucie i wolę.

f) Używać tylko dobrych obrazów i książek obrazowych, modeli, map, i t. p. »Dla młodzieży jest tylko to, co najlepsze dość dobrem«.

Kziąźka z obrazkami może być uważaną jako dobra, gdy jej obrazki są łatwe do zrozumienia, wierne i prawdziwe, w całej książce jest jednolity system, obrazki jednej karty onejże pozostają między sobą w naturalnym związku, moralne uczucie nie jest nigdzie na szwank narażone, i gdy rozum, uczucie i wola znajdują w niej równomierny pokarm.

Kształcenie duchowego poglądu domaga się bardzo wielkiego natężenia i przygotowania się ze strony nauczyciela, wielkiej znajomości natury dzieci i przystępności w udzielaniu drugim wiedzy, a takie kształcenie nad wyraz się opłaca i jest korzystnem. Należy brać pojęcia, które się ma objaśniać o ile możności z zakresu idei i doświadczenia dzieci, korzystać często ze stosownych okoliczności, jakie się nastręczają w szkole i poza szkołą, okazać w wykładzie życie, ciepło i przejęcie się sprawą, zastosować formę do stopnia pojęcia dzieci, a podnieść osobliwie te momenty, które są warunkiem jasności i dokładności. Skoro nauczyciel umie się tymi środkami należycie posługiwać, wtedy dzieci są mu duszą i ciałem oddane, a nauka z największą przejrzystością dostaje się do umysłu dzieci i z całą wyrazistością w nim pozostaje.

d) Kształcenie władzy wyobraźni.

Przez trwałe i uważne oglądanie jakiegoś przedmiotu odbija się w duszy człowieka wierny obraz, który w niej pozostaje, chociaż przedmiot nie podlega już zmysłom. Ten obraz zowiemy wyobrażeniem, gdyż możemy go sobie, kiedy chcemy, przedstawić celem dalszego oglądania. Wyobraźnia więc jest wynikiem dotąd omówionych czynności duszy, świat zewnętrzny dostał się przy jej pomocy do naszej duszy, stał się naszą duchową własnością. Im częściej jakiś przedmiot oglądamy, tern wyraźniej odbija się w naszej duszy, ale też

http://rcin.org.pl