page0118

114

winien się był rozpocząć dopiero przy Uranusie, a tymczasem spotykamy się z nim już przy Marsie. Co gorsza, Faye nie podaje żadnej racyi, dla której Uranus i Neptun krążą odmiennie od swych księżyców mimo to, że były wystawione na działanie słońca taksamo, jak i ich księżyc, a sam Faye powiada, że kierunek ruchu naokoło słońca zależy od wirów pierwotnych, a ruch naokoło osi zawisł od atrakcyi słońca. To też Kirkwood jeszcze w r. 1884 twierdził, że planety i komety nie wyłoniły się z pierścieni, lecz przeciwnie pierścienie tworzyć się mogą z planet i komet¹). Faye chciał poprostu nadać teoryi wirów Kartezyusza pokost naukowy XIX w., lecz, jak widzimy, ze skutkiem ujemnym.

§ 17. Hypoteza Brauna.

Braun²) przyrównał hypotezę Laplace’a do domu trzypiętrowego, w którym fundamenta, parter i pierwsze piętro są zupełnie dobre, a tylko drugie i trzecie piętro wymagają przeróbek, po których dokonaniu budowla może wieki przetrwać.

W celu usunięcia anomalii, że planety i księżyce szybciej wykonywują swe ruchy obrotowe, aniżeli ich ciało środkowej należy przyjąć odrazu kilka mgławic, bo w jednej tylko mgławicy nie mógł powstać ruch rotacyjny wyłącznie wskutek zgę-szczania się i przyciągania jej cząstek. Kiedy w owych mgławicach proces zgęszczania się mas osiągnął stopień dość znaczny, poczęły się one zbliżać zwolna ku sobie, póki nie utworzyły kuli wielkiej, z której miało powstać słońce z orszakiem planet i ich trabantów. Każda taka mgławica przez to samo, że na swej drodze doznawała wpływu innych kul mgławicowych, nie mogła zdążać w linii prostej do środka ciężkości, tylko czyniła to pod pewnym kątem; częściej powtarzane uderzenia skośne kul spowodowały rotacyę całej nebulozy słońca, która bezustannie przyciągała luźne cząstki z otoczenia. Póki nebuloza główna była jeszcze mała, mogły ją ciała omijać, podobnie jak dzisiaj komety mijają niektóre ciała mniejsze; ale

‘) Por. Proceedings of the Amer. Philos. Society. 1884. 22. str. 109. ²) Braun: Uber Kosmogonie vom Standpunkte christl. Wissenschaft. VI. Aufl. Miinster 1905, str. 62 nastp.

http://rcin.org.pl