page0142

134

schroder

nadrensk.e wesołe i puste pędził życie. Gdy truppa Ackermann’a w r. 1764 w róciła do Hamburga,* Schroder wystąpił tu jako komik i baletmistrz. Później dopiero przeszedł do ról tragicznych, w których przewyższył wszystkich ówczesnych aktorów niem.eckich. W r. 1771 po śmierci ojczyma objął wraz z matką dyrekcyję sceny i dał się także poznać jako dramaturg komedyją Der Arklisiige, po której jeszcze kilka innych napisał. Zona jego z domu Hart z Petersburga £od r. 1773) na znakomitą także pod jego kierunkiem wyszła artystkę. Zasługi jego w podniesieniu sceny hamburgskiej były ogromne; w yborny nagromadził repertoar sztuk i zgodność zaprowadził w przedstawieniu surowo przestrzegał moralności i porządku i sam własnym przykładem działał jako dyrektor, artysta i pisarz. Najświetniejsza prac jego epoka przypada na r. 1780 i na następne lata, gdy z żoną jubywał podróże po Niemczech, do Paryża i Wiednia. Wróciwszy do Hamburga, dyrygował tu jeszcze teatrem aż do r. 1798, przeniósł się do poblizkiej wioski swej Rellingen, pisząc dramata i przewodnicząc loży wolnomularskiej. Dla ochrony sceny od upadku, objął wedle życzenia ogółu jej kierunek na nowo r. 1811, lecz doznawszy zawodu i niewdzięczności, usunął się i zmarł r. 1816. Jako pisarz dramatyczny zajmuje on znakomite stanowisko, lubo w ięcej miał na względzie scenę niż poe-zyję; przecież komedyje jego są wybornemi obrazkami charakterów i przewyższają tak w tern jak i w podniecie moralnej dzieła współczesnego mu Kotze-bue’go. Brał on za wzór utwory dramaturgów angielskich i kilka ich przerobił. Wydał je Bulów z Tieck^?a przedmówcą pod tyt.: Schroder dramatische Werke (4 tomy, Berlin, r. 1831). Zona jego zmarła r. 1829. Porównaj F. L. W. Meyer’a F. L. Sc/h . ein Beitrag zur Kande des Memchen und Kiinsilers (tomów' 2, Hamburg, r. 1810).

SchrÓder (Jan Henryk), historyograf, ur. r. 1791 w^r Westerao w Szwecyi, uczył sie w Upsali, gdzie też r. 1815 zamieszczony został jako docent i pod-biblijotekarz uniwersytecki. Później był sekretarzem i członkiem komitetu wydawnictwa dawnych dzieł historycznych szweckich; wyszły trzy tomy tych prac. W r. 1830 mianowany bibliotekarzem i professorem dziejów literatury i archeologii w Upsali, odbył w r. 1836—7 podróż do Niemiec i Francyi a r. 1838 z ministrem hr. Wetterstedt do Anglii. Monetę anglo-saxońską gabinetu upsalskiego opisał on w^r dziele Numismata Anglo-Saxonica (2 tomy, Upsala, r, 1825), kuftcką zas w dziele Catalogus numoram, Cuficorum (Upsa-la, r. 1827), a staroszw ecką w rocznikach akademii (tom 13). Z rękopismów biblijoteki wyszły drukiem Monumenla diplomatica (9 tomów, Upsala r. 1822) i Sjjlloge obserrationum in thesaurum linguae Graecae Henr. Stephani (5 tomów). Ogłosił także katalogi rękopismów biblijoteki po hr. Brahe i w Westeras. Na skutek podroży do Norw^regii napisał roku 1831 rozprawę: Numi aliąuoł in mnseo regiae societatis scientiarum Nidaromemis. Obok tego dał opisy różnych starożytności kraju w czasopismach Soea i Iduna, oraz opis tumu w Upsali. Wydał także ważny do historyi polskiej materyjał, pod tytułem: Ad. Sparae Legatio in Poloniam a. 1645, De statu połoninę relotio (Upsala, 1853, w 8-ce). Schroder umarł w r. 1857.

Schroder (Zoftja), znakomita aktorka tragiczna, ur. r. 1781 w Paderborn, była ctrką aktora Burgera, po którym wdowa poszła później za tragika Keil-holza i w r. 1793 pociągnęła z truppą TyllPego do Petersburga, gdzie młoda Zofija wystąpiła w roli Liny, w Dittersdarfa operze Das rothe Koppchen. W Rewlu poszła r. 1795 za dyrektora tamecznej niemieckiej sceny Stollmer-