page0143

129

a)    pedagogiczny, gdyż on zaostrza bardziej siły duchowe dziecka jak narzecze, jest rozsiewaczem najrozmaitszych wiadomości, jest najlepszym, ba nawet jedynym środkiem, ażeby położyć podstawę wszelkiej wiedzy i umożliwić dalsze kształcenie się, prowadzi do przyswojenia sobie najpiękniejszych owoców literatury, a zatem do mnóstwa najszlachetniejszych korzyści. Jest bowiem ową mową, w której najwięksi i najlepsi naszego narodu wcielali swoje myśli i oddawali na piśmie najszlachetniejsze uczucia serca dla dobra współczesnych i potomków. Ową mową kształcącą ducha, moc i formę, której przyswojenie sobie i władanie nią każdego Polaka bez względu na to, czy on mieszka pod berłem austryackiem, ro-syjskiem lub pruskiem, czy jest uczonym czy prostym chłopkiem, dzieckiem albo starcem — czyni uczestnikiem tych wszystkich szacownych darów i dóbr, za pomocą których cały naród i każdy pojedynczy członek tegoż, wznosi się na coraz wyższy stopień wykształcenia. Ową mową, która nie-tylko jest spójnią narodową, ale też kształci moralnie i jako wspólna wstęga wije się około rozmaitych gałęzi polskiego narodu;

b)    powód religijny, gdyż prawdy religii bywają nam podawane w kazaniach, pismach pouczających i t. p. zawsze w szacie języka książkowego;

c)    praktyczny, gdyż bez wiadomości języka książkowego większa część ludzkiej wiedzy jest dla nas zamkniętą, stoimy jak obcy przed lustoryą czasu i możemy się tylko z małym odłamem narodu duchowo łączyć, Nadto pilne pielęgnowanie polskiego poprawnego wyrażania się pisemnie sprawia samemu nauczycielowi jak najżywszą radość. Wypracowanie pisemne jest obrazem nauki w szkole, a to właśnie przysparza nauczycielowi najwięcej trudu i troski. Jeżeli dziecko słyszy zawsze język książkowy i bywa od niego nakłanianem, wtedy nabywa wielkiej wprawy w należy Lem oddawaniu myśli, a to jest dla niego bardzokorzystnem przy pisemnem przedstawieniu onychźe; mowa i pismo zgadzają się teraz, a jedna z największych trudności przy wypracowaniu pisemnych zadań jest pokonaną. Nieustanne skargi szkoły na liche wypracowania pisemne ustaną.

http://rcin.org.pl

9