page0219

— 205

1.    Temperament ma dla wykształcenia człowieka bardzo wielkie znaczenie. Jest pierwszym owocem wrodzonego usposobienia, wpływa na całą działalność pojmowania, uczucia i woli. Dlatego też wychowawca nie może nań nie zwracać uwagi.

Już stosunek temperamentów do siebie nawzajem ma swoje znaczenie. »Przez pogląd na przeciwieństwo nie tylko siebie poznają i przychodzą do świadomości swojej jednostronności i ekscentryczności, ale też uczą się nawzajem miarkować, zachować miarę, cierpliwie się znosić i doświadczać*. — »Służą sobie nawzajem do pobudzania i temperowania, do udoskonalenia i uświątobliwienia. Sangwinik łagodzi swojem swobodnem i wesołem usposobieniem ponure cienie, które jakby jaki całun zasłaniają oko melancholika. Choleryk hamuje nieco swoją gwałtowność na widok stojącego naprzeciw siebie flegmatyka, skupia się i staje się uważniejszym. Tak samo odwrotnie: Ogień i wytrwałość chole-ryka wpływa skutecznie na indolentnego i zimnego flegmatyka i pobudza go do działalności tam, gdzieby był pozostał bezczynnym. Dalej nie trzeba zapominać o zbawiennym wpływie, jaki wywiera pedagogiczne podporządkowanie jednych temperamentów pod drugie«. Choleryk n. p. w równy sposób pod względem inteligencyi jak i czucia, siły woli jak i zewnętrznej dzielności życia z innymi uposażony, posiada naturalną przewagę. A wywierając na swoich współbliźnich nieprzeparty wpływ, zużytkowuje ich podrzędne siły, przekony-wując każdego, co on potrafi, używając każdego do tego, do czego on się nadaje. Duchy ludzkie niższego rzędu noszą w swojej wrodzonej sobie zawisłości konieczność, ażeby ulegać pobudzającemu, kształcącemu i decydującemu wpływowi duchów wyższych i zdolniejszych i poddać się im ku swojej własnej korzyści i ogółu« (Hirscher).

2.    Każdy temperament ma swoje dobre i złe strony. Wychowanie powinno przedewszystkiem do tego zdążać, ażeby jego dobre strony o ile możności rozwinąć, a złe przytłumić, również cnoty temperamentu przy pomocy dobrych zasad podnieść do cnót chrześciańskich. Wychowawca powinien się przedewszystkiem zapytać : Jaki temperament ma mój wychowanek i w jakiem go zestawieniu posiada?

http://rcin.org.pl