page0231

Rolnicze sprzęty — Rolnicze szkoły    883

jednak jest rzeczą, że największa liczba narzędzi nowych rolniczych w postaci swoiej nie mogła się oddalić od dawnych. Najważniejszemi narzędziami rol-niczeni są te, które służą do mechanicznego przygotowania roli pod zasiew; bez nich o rolnictwie pomyśleć nie można. Z temi łączą się inne sprzęty, których zastosowanie jest bardziej ograniczone, lecz bez których obejść się nie można. Tutaj należy mnóstwo sprzętów używanych do zbioru i przewozu płodów, do wykonywania rozmaitych czynności około domów, stodoł pól. W końcu występują w rolnictwie machiny, prawie ' wszystkie dopiero w czasach najnowszych wprowadzone w użycie. Liczba tych machin nie będzie w ielką, jeżeli bierzemy pod uwagę te tylko, które w ścisłem znaczeniu wyrazu liczyć należy do rolniczych, i z tych najwięcej jest takich, które w w-iększych tylko gospodarstwach znaleść mogą korzystne zastosowanie. Najwłaściwiej wszystkie narzędzia w rolnictwie używane, można podzielić następującym sposobem: I) narzędzia ręczne: a) służące do uprawy gruntu: łopaty, szufle, rydle, motyki, liczą się także tutaj narzędzia używane do wytępiania zwierząt szkodliwych i ogradzania roli uprawnej; ti) narzędzia używane przy zbiórce: kosy, sierpy, widły i grabie; ę) sprzęty około domu i stodół: cepy, szufle, przetaki, sita, widły, sprzęty stajenne. II) narzędzia poruszane siłą zwierząt a) służące do uprawy: pługi, radła, extyrpatory, brony, sochy, skaryfikatory, walce, znaczniki; Z>) narzędzia przewozowe: wozy, karry, sanie i t. d. jako dopełnienie policzyć tu wypada sprzęty używane do przenoszenia ciężarów przez ludzi. III) machiny. Samo z siebie wypada, że tutaj liczone być nie mogą machiny służące do dalszego przerabiania płodów rolniczych, jednak częstokroć w zakres działalności gospodarczej wchodzące, jak: młyny, machiny techniczne i t. d.; nie można też za machiny rolnicze poczytywać, takich machin, które nie należą do wykonywania czynności rolniczych jednakże takowe wspierają, jak np. machiny podnoszące wodę i t. p. Machiny właściwie w gospodarstwie używane są: siewniki, młocarnie, młynki do czyszczenia ziarna, sieczkarnie, machiny do płukania i krajania płodów korzeniowych, żniwiarki i machiny do suszema siana. Opis machin i narzędzi podają dzieła: Hnmm, Die landwirthschaftlichen Gerdthe und Maschinem Englands (Brunświk, 1849 r.); tegoż: Die neuesten md mitzbarsten Gerdthe fur Land und Hauswirtkschafl (Lipsk, 1850 r.); Hau, BesehreWung und AbbUdung der nutzbarsten Acherwerhzeuge (Sztut-gart, 1868 r.)

Rolnicze szkoły, są to zakłady naukowe, w których ludzie poświęcić się mający pracom około roli odbierają odpowiednie przyszłemu ich powołaniu wykształcenie; uczący się więc w tanich szkołach obznajmiają się nietylko ze sposobem prowadzenia gospodarstwa racyjonalnego, z użyciem sprzętów, narzędzi i machin rolniczych ulepszonych, ale nadto nabywają wiadomości podnoszących godność człowieka i dających mu poznać obowiązki względem towarzystwa, w którem rolnik życie przepędza. Szkoła rolnicza w przeznaczeniu swojem ma cel dwojaki: praktyczny i teoretyczny. Cel pierwszy osiąga się wprawiając ucznia w dokonywanie wszystkich czynności i robót, począwszy od kopania rydlem lub motyką aż do wykonywania łatwiejszych operacyj weterynaryjnych. Nauka teoretyczna postępigó razem z praktyką tym sposobem, że w czasie, w którym prace około roli wymagają udziału jak największej liczby rąk, nauka ogranicza się tylko na objaśnianiu wykonywanych czynności; w czasie zaś, w którym roboty rolnicze ustają, to jest w zimie, głównym przedmiotem zajęć jest teoryja, która rozpada się na dwie części, jednę będącą dalszym ciągiem kształcenia ludowego, a zatćm obejmującą czytanie, pisanie, rachunki, historyję,