page0312

304

Separacyja — Separatyści

ta może być albo dożywotnia, albo czasowa. Przyczyną separacyi dożywotniej jest, jeżeli jedna którakolwiek strona złamała wiarę małżeńską. Tego jednak trzeba dowieść przysięgłem! świadkami, którym wiara się d₍aje, kiedy sami na własne oczy widzieli, albo jeżeli tylko słyszeli, ale przytem jest bardzo silne podejrzenie, zgodne z głosem opinii powszechnej i inne prawne poszlaki. Samego zaś przyznania się strony obwinionej niedosyć, bo to zmuszone być może. Gawędy też sąsiadów za dowód służyć me mogą. Strona, która popełniła cudzołóztwo. powinna być skazana do klasztoru przynajmniej na trzy miesiące. Lecz nie może być to powodem do separacyi, jeżeli czy mąż czy żona zgrzeszyła przed ślubem. Ale separacyja z powodu złamania wiary małżeńskiej nie inoże być dana i) jeżeli obie strony przeniewierzyły sio, a nawet jeżeliby dla niewierności żony separacyja nastąpiła, a mąż później dopuścił sic cudzoloztwa, separacyja ustać pswinna. 2) Jeżeliby mąż sam wciągnął żono do grzechu. 3) Jeżeli strona niewinna wyraźnie, albo nic nie mówiąc krzywdę swoje przebaczyła, czyli jeżeli wiedząc o tern, żyła z nią po małżeńsko. Separacyja czasowa daje się z następujących przyczyn: I) Jeżeliby mąż znienawidziwszy żonę, tak się z nią okrutnie obchodził, że nawet mogłaby być niepewną życia, w takim razie do rozwiązania sprawy ina być oddana pod czujną straż jakiej poważnej i uczciwej matrony. 2) Jeżeliby jedna strona zmuszała drugą do popełnienia ciężkiego grzechu, naprzykład do kradzieży i t. d. 3) Jeżeliby z powoda niedobranych charakterów, nietylko było niezgodne pożycie, ale ustawiczne kłótnie i bitwy chociażby to niegro-• ziło niebezpieczeństwem życia. Tu także uważają kanoniści, że co nie jest powodem do rozłąki między osobami niższego stanu, może być dostatecznym powodem między osobami wyższego urodzenia i wychowania, jak naprzykład ustawiczne brutałstwo i grubijaństwo. 4) Jeżeliby jedno z małżonków' dostało pomieszania umysłu i z powodu gwałtowności, musiało byt* zamykane, albo pod strażą trzymane. Choroba choćby najdłuższa nie stanowi powodu do separacyi. Owszem opuszczać męża łub żonę w chorobie byłoby ciężkim grzechem. W każdym razie separacyja ma być dana powagą duchownego sądu. Prywatną zaś powagą rozłączać się prawo zabraina A jeżeliby sarni małżonkowie się rozłączyli, to mogą być zmuszeni do wspólnego pożycia. Osoba, która ma pow^ród do separacyi ndać się powinna osobiście do biskupa, do którego wyłącznie spraw^ry małżeńskie należą Biskup naznacza przewód sprawy prawny, albo summaryjny i albo sam przez się, albo przez swój konsystorz wyrok ogłasza. Ustanowienie stosunków majątkowych należy do sądów świeckich. Ta strona, która okaże się winną, ma obowiązek dawać niewinnej stronie alimenta, to jest zabezpieczyć jej utrzymanie. Jeżeliby jedno z małżonków' chciało wstąpić do zakonu, to nieinaczej stać się może jak za zgodą drugiego które także powinno do zakonu wstąpić. A jeżeliby druga strona była w tak podeszłym wieku, że jużby wolna była od wszelkiego podejrzenia, w takim razie może zostać na świecie, uczyniwszy przed biskupem prosty ślub czystości.

Separatyści. Tak się nazywają u protestantów ci, którzy w rzeczach religijnych postępują osobną drogą i odłączają się w części albo zupełnie od swego wyznania lub jego nauki przyjętej przez większość albo Kościół. Najpospoliciej przyczynami separatyzmu są: przekonanie, powzięte doświadczeniem lub rozumowaniem o niedostateczności bądź dogmatu, bądź przepisów karności, bądź praktyk religijnych swego Kościoła; dążności pijetystyezne,